4 Οκτωβρίου: Ακόμη μια μέρα κραυγής

Της Κατερίνας Παπαποστόλου*

Το 1931 ήταν η χρονιά που πρωτοπαρουσιάστηκε σ' ένα συνέδριο περιβαλλοντολόγων στην Φλωρεντία το θέμα των δικαιωμάτων των ζώων και 44  χρόνια έχουν ήδη περάσει από τη θέσπιση της διακήρυξης των δικαιωμάτων τους στο Παρίσι. Σήμερα;

Είναι να αναρωτιέται κανείς για το ποια δικαιώματα τους είναι πραγματικά σεβαστά από τις κοινωνίες των ανθρώπων. Από τότε και μετά, στη μέριμνα του οργανισμού της Ημέρας συμπεριελήφθησαν όλα τα είδη ζώων και επιλέχθηκε η 4η Οκτωβρίου ως θρησκευτική εορτή του Αγ. Φραγκίσκου της Ασίζης, προστάτη -σύμφωνα με την ιστορία- των ζώων.

Στις μέρες μας η φράση «Ασχολούνται με τα ζώα, ενώ άνθρωποι πεθαίνουν» είναι εδώ να μας θυμίζει πως η ενσυναίσθηση είναι μια αρετή που δεν χαρακτηρίζει ένα μεγάλο ποσοστό συμπολιτών μας, ενώ από την άλλη η φράση «Γνώρισα τους ανθρώπους και αγάπησα τα ζώα», ηχεί επίσης άσχημα και αδικεί τόσο τα ζώα όσο και τη φιλοζωία στο σύνολό της.

Ουδέποτε τα ζώα θέλησαν να κατοικήσουν στον πλανήτη διώχνοντας τους ανθρώπους. Σε αντίθεση με τους ανθρώπους που δρουν ως κυρίαρχοι του πλανήτη και της κάθε έμβιας μορφής του. Ακόμη και σήμερα που όλα δείχνουν να αλλάζουν η φρίκη και η κακοποίηση που βιώνουν τα ζώα, όλα τα ζώα ξεπερνούν πραγματικά κάθε φαντασία.

Η μέρα αυτή πάντως μπορεί να γίνει σίγουρα η αφορμή να απαντήσουμε σε κάποια ερωτήματα.

Όλα τα ζώα γεννιούνται με ίσα δικαιώματα στη ζωή και στη δυνατότητα ύπαρξης; Ο άνθρωπος σέβεται τη ζωή κάθε ζώου; Ή καθώς ανήκει στο ζωικό βασίλειο μπορεί να εξοντώνει ή να εκμεταλλεύεται τα άλλα είδη του ζωικού βασιλείου; Χρησιμοποιεί τις γνώσεις του για το καλό των ζώων; Κάθε ζώο απολαμβάνει φροντίδας, προσοχής και προστασίας από τον άνθρωπο; Ή υποβάλλεται σε κακομεταχείριση ή απάνθρωπη συμπεριφορά; Πόσα από τα άρθρα της παγκόσμιας διακήρυξης ζώων τηρούνται σήμερα άραγε; Και οποιαδήποτε καταπάτησή τους θεωρείται πράξη παράνομη και τιμωρείται;

Είναι κοινώς αποδεκτό πια πως οι θεσμοί που αφορούν τη διαχείριση του ζωικού βασιλείου δεν αλλάζουν εύκολα και επιμένουν να συντηρούν ένα σύστημα που μας επιτρέπει να βλέπουμε τα ζώα ως πόρους που μας ανήκουν και υπάρχουν για μας. Και από τη στιγμή που μια μεγάλη μερίδα πληθυσμού επιμένει να πιστεύει ότι τα ζώα μας ανήκουν χρησιμοποιώντας εκφράσεις όπως ιδιοκτήτης ή αφεντικό κατοικίδιου ζώου, η συνέχεια είναι δυστυχώς προβλέψιμη και θλιβερή.

Η μέρα αυτή μας βγάζει σε όλο τον κόσμο στους δρόμους να ενώσουμε τις φωνές μας για να βρουν όλα τα ζώα επιτέλους τη δικαίωση και να αποκτήσουν οι άνθρωποι την τόλμη να μιλήσουν για όσα καθημερινά εκείνα βιώνουν, να επαναστατήσουν ειρηνικά και να ακουστεί επιτέλους η «φωνή» τους.

Οι «σκοτεινές» εποχές του Μεσαίωνα με τις τόσο βάρβαρες συμπεριφορές απέναντι στα ζώα συνεχώς δυστυχώς επιστρέφουν καθημερινά σήμερα, ενώ όλα τα ζώα τελικά οφείλουν να διεκδικήσουν το δικαίωμα να ζήσουν από την αρχή μια ζωή με ειρήνη, αγάπη και ασφάλεια κλείνοντας έτσι έναν κύκλο ζωής ισότιμα και δίκαια.  Η 4η Οκτωβρίου είναι όμως παράλληλα μονάχα μια ακόμη ημερομηνία, φάρος να μας θυμίζει να μη σταματάμε να αγωνιζόμαστε ποτέ για έναν κόσμο αρμονικής συνύπαρξης ανθρώπων και ζώων.

Στο εξωτερικό σημαντικά κινήματα έχουν ενωθεί προς την κατεύθυνση προάσπισης των δικαιωμάτων όλων των ζώων, ενώ στην Ελλάδα ακόμη βαδίζουμε ανάμεσα σε σοβαρές και λυπηρές φιλοζωικές διαμάχες των οποίων τα πυρά κατευθύνονται κατευθείαν πάνω στα ζώα τα οποία είναι και τα μοναδικά χαμένα από αυτό.

Η μέρα αυτή είναι και φέτος εδώ ολοζώντανη να μας θυμίζει ότι ο απλός οίκτος προς τα ζώα δεν έχει καμιά απολύτως αξία.  Δεν ωφελούν πουθενά εκφράσεις και σχόλια λύπησης στο διαδίκτυο κάτω από κάθε post που ζητά κάποιος εθελοντής φιλόζωος βοήθεια ούτε οι αντιδικίες, οι βρισιές και οι κατάρες κάτω από κάθε εικόνα ενός σουβλισμένου αρνιού ή μιας αγελάδας που κοιτά με απόγνωση την κάμερα λίγο πριν οδηγηθεί στη σφαγή.

Εκείνο που οφείλουμε είναι να προσπαθήσουμε να αποκτήσουμε μια ενπαθητική σχέση με όλα τα ζώα, ώστε να αντιληφθούμε όλα τα άσχημα που βιώνουν, να τα αγαπήσουμε όπως τους αξίζει και κυρίως όλοι εμείς να αναλάβουμε δράση υπέρ τους, κόντρα στην απάνθρωπη, ανήθικη και απαράδεκτη συμπεριφορά πολλών άλλων απέναντί τους.  Όσο οι άλλοι ακολουθούν συνήθειες του παρελθόντος που μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, εμείς όλοι να κάνουμε τη διαφορά.

Και να καταστρώσουμε από κοινού το σχέδιο δράσης μας υπέρ τους με λογική και με συναίσθημα, ενεργοποιώντας τόσο το μυαλό όσο και την καρδιά μας. Γιατί η κόλαση που αντιμετωπίζουν κάθε λεπτό της μέρας όλα τα ζώα δεν είναι μια υπόθεση ή ένα δίλημμα μα είναι η θλιβερή πραγματικότητα. Και η ζωή τους πολύ συχνά δεν είναι σίγουρα στρωμένη με ροδοπέταλα…

Σε μια χώρα που τα παρατημένα ζώα στο μεγαλύτερο ποσοστό τους είτε κακοποιούνται, είτε δολοφονούνται, είτε είναι πρώην δεσποζόμενα που εγκαταλείφθηκαν, για να έρθει η αλλαγή πρέπει να αλλάξουν ριζικά πρώτα οι πεποιθήσεις. Και για να αλλάξουν οι πεποιθήσεις πρέπει πρώτα κάποιος να πιστέψει σε αυτή την αλλαγή. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση η όποια αλλαγή θα είναι προσωρινή ή ψεύτικη ή άλλοτε προεκλογική υπόσχεση. Χρειάζεται η συνεργασία της Πολιτείας, της Δημοτικής Αρχής, της Αστυνομίας, των Εθελοντών, των Φιλοζωικών και Περιβαλλοντικών Σωματείων, των ΜΜΕ και φυσικά πάνω από όλα η δύναμη της ριζικής αλλαγής της Παιδείας. Η δύναμη της ενότητας όλων εκείνων που συμπονούν και αγαπούν όλα τα ζώα.

Στείρωση, υιοθεσίες, αφύπνιση, ενημέρωση, λίγη τροφή και νερό, ριζική αλλαγή παιδείας στο σχολείο με ένταξη φιλοζωικών μαθημάτων, ισότιμη αντιμετώπιση όλων των ζώων, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση ενηλίκων με μηνύματα κοινωνικού και φιλοζωικού χαρακτήρα, εφαρμογή των νόμων, καταγγελία κάθε κακοποίησης και εγκατάλειψης θα συμβάλουν τα μέγιστα στη ριζική αλλαγή της νοοτροπίας πολλών.

Τα ζώα που γίνονται τροφή μας, ρουχισμός μας, που πέφτουν θύματα των κυνηγών, που γίνονται αντικείμενα πειραμάτων είναι εκατομμύρια ετησίως. Και ένα ερώτημα που πάντα θα βασανίζει όλους τους υποστηριχτές των ζώων θα είναι το: «Γιατί να είναι ανήθικο να χρησιμοποιώ έναν άνθρωπο σε ένα πείραμα και να μην είναι το ίδιο και για ένα ζώο;»

Το μόνο δεδομένο είναι ότι ο πόνος είναι ίδιος για όλα τα πλάσματα. Ποιος μας εγγυάται το μέγεθος του πόνου που νιώθει μια μέλισσα όταν της ξεριζώνουν τα φτερά της ή τον πόνο μιας μύγας, όταν την κλείνουν σε ένα ποτήρι και πεθαίνει από ασφυξία; Το μέγεθος ενός  ζώου δεν είναι σίγουρα η μονάδα μέτρησης του πόνου που νιώθει κάθε φορά που ένα ανθρώπινο χέρι επεμβαίνει στο σώμα του.

Η εποχή που οφείλουμε να αποδεχτούμε τις συνέπειες των πράξεων μας και να νιώθουμε τον αντίκτυπο κάθε πράξης βίας και εξευτελισμού των ζώων, ακόμη και αν δεν βάλαμε για αυτό το ίδιο το χέρι μας, μάλλον έφτασε.

Σε όλο τον κόσμο περισσότερα από 650 είδη ζώων απειλούνται με εξαφάνιση, ταυρομαχίες συνεχίζουν μια υποτιθέμενη άθλια παράδοση, σαφάρι αφανίζουν άμαχο αθώο ζωικό πληθυσμό, ζωολογικοί κήποι είναι γεμάτοι αθώα πλάσματα που μαραζώνουν και συχνά πεθαίνουν, θαλάσσια πάρκα αιχμαλωτίζουν ζώα μακριά από το φυσικό τους περιβάλλον.

Η τόσο άσχημη συμπεριφορά μας συχνά απέναντι στα ζώα είναι κυρίως αποτέλεσμα μιας συνήθειας που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά και για να αλλάξουμε τις συνήθειές μας, πρέπει πρώτα να αλλάξουμε τις πεποιθήσεις μας. Υπάρχουν θεσμοί που οφείλουμε ολοκληρωτικά να τερματίσουμε και όχι απλά να βελτιώσουμε.

Σε μια γενιά άλλοι θα εξακολουθούν να δρούνε εθελοντικά, άλλοι θα βοηθούν στο μέτρο που μπορούν, άλλοι θα συνεχίσουν να σφυρίζουν αδιάφορα και άλλοι θα καταντήσουν δολοφόνοι. Και κάποιοι θα σηκώσουν το βάρος της μεγάλης αλλαγής και του κτισίματος μιας νέας ζωοφιλικής παιδείας. Εκείνοι που για χάρη όλων εκείνων των πλασμάτων που χάθηκαν από ανθρώπινα χέρια, όσο οι άλλοι τους κατηγορούν ως μισάνθρωπους, θα αναλάβουν να επαναστατήσουν εκ μέρους των ζώων. Για τα δικαιώματά τους. Και είναι πλέον αρκετοί και έτοιμοι να νικήσουν υπέρ της προάσπισης των δικαιωμάτων όλων των ζώων.

Ζούμε σε μια εποχή κομβική για όλους. Κάτω από τέτοιες συνθήκες ή θα συμβιβαστούμε και θα αράξουμε στους καναπέδες μας κάτω από την «κουβέρτα» και τις δηλώσεις του «έλα μωρέ σιγά, εγώ θα σώσω τον κόσμο;» ή θα επαναστατήσουμε με αγάπη, ειρήνη, ηθική, λογική, ευαισθησία και συναίσθημα. Ίσως να μην τα καταφέρουμε να ανταποκριθούμε στις υψηλές προσδοκίες μας και ίσως να χάσουμε το θάρρος μας ή να μην έχουμε τη δύναμη που απαιτείται. Ίσως συχνά να χάνουμε τις ελπίδες μας. Το σημαντικό όμως είναι να μη λυγίσουμε στα εμπόδια και να μη σταματάμε να διεκδικούμε για τα πλάσματα αυτά τον κόσμο που τους αξίζει. Το να φερόμαστε στα ζώα με συμπόνια, κατανόηση και ηθική είναι δείγμα σίγουρα του πολιτισμού μας.

Τα ζώα δεν είναι ικανά μόνα τους να επαναστατήσουν. Αντιθέτως υπομένουν σιωπηρά όλα όσα ο άνθρωπος τους προκαλεί, ένα ον που είναι ικανό πραγματικά να καταστήσει τελικά τον πλανήτη εντελώς ακατάλληλο για όλους. Και η ουσία είναι να γίνουμε να αγωνιστούμε με όσα ειρηνικά μέσα διαθέτουμε και να βάλουμε ένα τέλος στην απάνθρωπη μεταχείριση αυτών των τόσο χαρισματικών πλασμάτων που είναι πολύ συχνά υπό την εξουσία μας. Και αυτό όχι επειδή αναγκαζόμαστε από τους «νόμους», αλλά επειδή η στάση μας αναγνωρίζουμε πλέον πως είναι ηθικά αστήριχτη και αδικαιολόγητη! Ανεπίτρεπτη, φασιστική και άκρως ρατσιστική.

Ο σεβασμός σε κάθε ζώο με το οποίο συνυπάρχουμε δεν είναι υπόθεση ατομική του καθενός μας. Είναι θέμα ριζικής αλλαγής της πολιτικής στάσης που οφείλουμε να έχουμε απέναντι σε κάθε συγκάτοικο στον πλανήτη και στο ίδιο το περιβάλλον.

Όταν μας ενώνει η αγάπη για τα ζώα, οι προσωπικές αντιπάθειες, οι εχθρότητες, οι αντιδικίες μα και τίποτα άλλο δεν είναι ικανό να μας χωρίσει.

Αυτή η μέρα είναι εδώ να μας υπενθυμίζει πως η δίχως όρια αγάπη και συμπόνια για όλα τα πλάσματα που αναπνέουν και ο αγώνας για την απόκτηση της αρετής της ενσυναίσθησης, της μοναδικής διαδικασίας να μπαίνω στη θέση του άλλου, είναι και η μοναδική ορθή ηθικά συμπεριφορά.

Γιατί οι λέξεις που γράφονται κάθε φορά δεν έχουν σίγουρα τη δύναμη να αλλάξουν τίποτα από μόνες τους, αν οι άνθρωποι δεν τις συνοδεύουν από γενναίες πράξεις που θα δημιουργηθούν από τις μεγαλεπήβολες ιδέες που «γεννούν» όλα εκείνα τα αγνά συναισθήματα που νιώθει κανείς διαβάζοντας αυτές τις ηχηρές λέξεις.

4 Οκτώβρη 2022. Ακόμη μια μέρα κραυγής για να έρθει η μέρα που θα νικήσει η αγάπη. Και στην αγάπη δεν χωράει ίχνος πόνου.

*Η Κατερίνα Παπαποστόλου, εκπαιδευτικός - ζωοθεραπεύτρια, συγγραφέας και ιδρύτρια της Α.Μ.Κ.Ε. «Ζωοφιλικές Ενημερώσεις Σχολείων» (Ζω.Ε.Σ.)

Διαβάστε επίσης:

4 Οκτωβρίου: Μια ημέρα που μας θυμίζει πως ο οίκτος μόνο προς τα ζώα είναι άνευ αξίας

4 Οκτωβρίου: Αυτή τη μέρα τουλάχιστον θυμηθείτε ότι τα ζώα δεν είναι αντικείμενα!

Σκότωσε ή βασάνισε ζώο και εκεί μπαίνει τελεία!

Πώς θα νομοθετήσεις για το καλό των ζώων αν δεν νιώθεις γι’ αυτά συμπόνια;

Κ. Παπαποστόλου: Στις Ζω.Ε.Σ. προτρέπουμε τα παιδιά να μπουν στη θέση ενός ζώου που υποφέρει (ηχητικό)

Κυκλοφορεί το βιβλίο της Κ. Παπαποστόλου «Το Δώρο» που είναι η πρώτη «αυτοβιογραφία» ενός κακοποιημένου σκύλου

Διώνη: Πυροβολήθηκε, μαχαιρώθηκε και τώρα διδάσκει τα παιδιά να σέβονται τα ζώα επειδή μια δασκάλα την αγάπησε πολύ!

Άξελ: Ένα κακοποιημένο σκυλί που πλέον μαθαίνει στα παιδιά να καταλαβαίνουν τα ζώα

Επιδιώκουν να διδάξουν στους μαθητές την αγάπη για τα ζώα

4 Απριλίου: Μέρα αδέσποτης κραυγής…