Η ιστορία της εκτροφής και η «μετάλλαξη» των φυλών των σκύλων

Του Μάνθου Αρμπελιά*

Ενδεχομένως πολλοί από εσάς να αγνοείτε ότι o σκύλος είναι το μοναδικό είδος στον πλανήτη, που εξαιτίας των παρεμβάσεων του ανθρώπου μέσω της καθοδηγούμενης – συστηματικής εκτροφής, αριθμεί περίπου 400 διαφορετικές φυλές/ράτσες κάτι που δε συμβαίνει με κανένα άλλο είδος ζώου στη φύση.

Όλες αυτές οι φυλές και τα χαρακτηριστικά του (ψηλά, κοντά, μακρύτριχα, αδύνατα κ.ο.κ.) βασίστηκαν στην τυχαία φυσική επιλογή. Καθοδηγήθηκαν από τους ανθρώπους για συγκεκριμένους σκοπούς (ζεστασιά, μόδα, κυνήγι κ.ά.) με αποτέλεσμα πολλά από τα καθαρόαιμα σκυλιά να υποφέρουν εκ γενετής εξαιτίας αυτής της «καθαρότητας»…

Η ιστορία της εκτροφής των καθαρόαιμων και η «μετάλλαξη» των φυλών σκύλων

Η ιστορία της εκτροφής σκύλου, είναι μία υπόθεση που σκοπίμως οι εκτροφείς ή οι κυνολογικές ομάδες, αποφεύγουν να εκθέσουν. Η αλήθεια είναι ότι αν ψάξετε στο διαδίκτυο, θα βρείτε ελάχιστες πληροφορίες για την εκτροφή σκύλων και τις μεταβολές που υφίσταται κάθε φυλή ανάλογα με τις "ορέξεις" της κάθε εποχής και την μόδα που οφείλουν να ακολουθήσουν οι εκτροφείς ώστε να έχουν μεγαλύτερη ανταπόκριση!

Από την άλλη μεριά στην Διεθνή Κυνολογική Ομοσπονδία, δημιουργούν, προσθέτουν και αφαιρούν λέξεις στα πρότυπα διαφόρων φυλών, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα των ομίλων που εκπροσωπούν κάθε φυλή. Λέξεις όμως ουσιαστικής σημασίας για την εμφάνιση και την υγεία του σκύλου.

Τώρα εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς, πως μας έπιασε ο οίστρος να αναφερθούμε εκτενώς στα κακώς κείμενα της επίσημης εκτροφής. Αιτία για την αναφορά μας, αποτελεί η έρευνα του BBC που έκανε τον γύρο του κόσμου με τίτλο "Pedigree dogs exposed" αλλά και η δημιουργία μίας σελίδα στο facebook με τίτλο "I Hate Dog Breeders" που παρουσιάζει εν ολίγοις τα τραγικά λάθη των εκτροφέων κατά την διάρκεια των χρόνων, που έχουν τελικά σαν αποτέλεσμα σκυλιά τα οποία βασανίζονται από κληρονομικές παθήσεις, ή παθήσεις που δημιουργήθηκαν από τις τροποποιήσεις που υφίστανται οι φυλές κατά την διάρκεια των χρόνων.

Ας μπούμε όμως στο κυρίως θέμα του άρθρου μας. Αυτό το σκυλί που βλέπετε στην φωτογραφία είναι ένα καθαρόαιμο basset hound του 1898... ακολουθεί ένα "καθαρόαιμο" basset hound του 1910 και αμέσως μετά ένα "καθαρόαιμο" basset hound του 2012. Όπως εύκολα μπορεί να διακρίνει κανείς, χωρίς να έχει ιδιαίτερες γνώσεις μορφολογίας σκύλων, τα τρία αυτά σκυλιά ουδεμία σχέση έχουν μεταξύ τους.

Η περίοδος αυτή, έδωσε στο basset hound αρκετές αλλαγές στην εμφάνιση, αλλά και πολλά προβλήματα υγείας, εξαιτίας της προσπάθειας - άστοχων - αναπαραγωγών κλειστού τύπου (αιμομικτικές αναπαραγωγές με σκοπό την δημιουργία προτύπου φυλής) ώστε το πρότυπο να εξελιχθεί σε κάτι που εκ του φυσικού δεν υπάρχει.

Έτσι τα περισσότερα basset hound εν έτη 2012 μπορεί να εμφανίσουν προβλήματα μυοσκελετικά - κυρίως στην σπονδυλική τους στήλη, μετά την αντικατάσταση των ψηλότερων ποδιών με κοντύτερα ενώ οι σκύλοι αυτοί σχεδόν αδυνατούν να έχουν μια ομαλή κίνηση.

Επίσης αντιμετωπίζουν προβλήματα γαστρεντερολογικά, καθώς και δερματικά από τις πτυχές που δημιουργήθηκαν - κυρίως στο πρόσωπο - που προκαλεί μάτια μονίμως ερεθισμένα και πιθανώς εντρόπιο.

Ομοίως το καθαρόαιμο Αγγλικό bulldog, σήμερα δεν θα μπορούσε να το αναγνωρίσει κανείς... Μάλιστα οι αλλαγές που έχει υποστεί η εν λόγω φυλή, είναι τρομακτικές από το αρχικό πρότυπό του. Ακολουθούν φωτογραφίες από το bulldog του 1800 και του 2012....

Ενδιάμεσα η φωτογραφία με τα κρανία τους κάνουν τις διαφορές αρκετά εμφανείς.

Μετά από εκατοντάδες χρόνια εκτροφής, τα bulldog, κόντυναν, χόντρυναν, απέκτησαν υπερμεγέθη κεφάλια, πτυχές στο δέρμα τους, σχεδόν ανύπαρκτο ρύγχος με βαρύ ζαρωμένο χοντρό δέρμα πάνω από τη μύτη που κλείνει τα ρουθούνια και δυσκολεύει την αναπνοή, στραβά κόκαλα ποδιών, πλατύτερα πέλματα.

Το αποτέλεσμα είναι ότι τα bulldog σήμερα, εμφανίζουν σκελετικά προβλήματα, προβλήματα με το δέρμα, αρκετά συχνά εντρόπιο, και προβλήματα στο αναπνευστικό σύστημα που συχνά τα φτάνουν ως τον θάνατο, αργά και βασανιστικά.... αρκετά δε από αυτά, αδυνατούν να κινηθούν πέρα από μερικά βήματα, ή αδυνατούν να επιβιώσουν χωρίς μόνιμο κλιματισμό.

Το Γαλλικό bulldog, είναι μία ακόμα εξέλιξη του Αγγλικόυ bulldog. Μία ράτσα που έκανε το ντεμπούτο της από εκτροφείς καθώς στην φύση δεν υπάρχει. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η φυλή είναι αντίστοιχα των Αγγλικών bulldog, με μεγαλύτερο, αυτό των αναπνευστικών νοσημάτων, που συνήθως σε χώρες με το δικό μας κλίμα, καθιστούν την μακροζωία τους σχεδόν ακατόρθωτη.

Tα καθαρόαιμα Bull Terrier του 1915 ουδεμία σχέση έχουν με τα Bull Terrier του 2012. Μάλιστα η φωτογραφία σε προκαλεί να πεις ότι το Bull Terrier του 1915 ήταν ημίαιμο... αλλά δεν είναι έτσι βέβαια...

Η κλειστού τύπου εκτροφή δημιούργησε το σημερινό Bull Terrier, πιο κοντό, πιο φουσκωτό, με τροποποιημένη μουσούδα. Κινδυνεύει να μείνει κουφό (ιδίως το άσπρο) παρουσιάζει μυοσκελετικά προβλήματα και κυρίως στα πίσω πόδια και είναι πολύ ευπαθές σε δερματικές αλλεργίες.

Για να μην μπούμε στην διαδικασία να αναλύσουμε τόσες εκατοντάδες φυλές σκύλων που υπάρχουν σήμερα, θα πούμε σε γενικές γραμμές ότι τα πρότυπα σκύλων σήμερα, εστιάζουν στην εμφάνιση η οποία ωστόσο "κλέβει" χώρο από την ποιότητα ζωής του σκύλου.

Για παράδειγμα αρκετά πρότυπα της FCI, θέλουν τις μεγαλόσωμες φυλές με στιβαρό στήθος, βαθύ θώρακα, και κοιλιά με ανάσυρση. Οι κηδεμόνες τέτοιων σκύλων, συνήθως πληροφορούνται από τους γιατρούς τους ότι θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί για την περίπτωση συστροφής στομάχου, κάτι που βέβαια οι παλιότερες φυλές δεν αντιμετώπιζαν.

Όπως είναι εμφανές απ όσα προείπαμε, το κλειστό σύστημα αναπαραγωγής (θυμίζουμε - αναπαραγωγή αιμομικτικού τύπου στα αρχικά στάδια αλλαγής των προτύπων με σκοπό την σταθεροποίησή τους) δεν βελτίωσε καθόλου την ποιότητα ζωής των σκύλων, αλλά αντίθετα δημιούργησε σκύλους υπερτυπικούς με πολλά προβλήματα, οι οποίοι σιγά σιγά απορρίπτονται και από εκθέσεις.

Η Σκανδιναβία είναι σαφέστατα πρωτοπόρος ενάντια στους υπερτυπισμούς και διοργανώνει συνέχεια σεμινάρια για τους κριτές και για τους εκτροφείς, κρατάει στατιστικά στοιχεία, κάνει δημοσιεύσεις, άρθρα, εκπομπές κλπ και γενικά προσπαθεί να ενημερώσει το κοινό με κάθε τρόπο, ώστε να παράγονται πλέον μόνον υγιείς σκύλοι.

Πολλοί υπερτυπικοί σκύλοι στις Σκανδιναβικές χώρες, έχουν απορριφθεί ήδη από αγώνες, κάτι που σιγά σιγά ανάγκασε και την FCI να τροποποιήσει τα πρότυπα. Πράγμα δύσκολο διότι έπρεπε να εναντιωθεί σε όλους τους ομίλους και τους εκτροφείς που η γραμμή παραγωγής τους θα έβγαινε εκτός προτύπου και άρα θα έχαναν το εισόδημά τους.

Η ιστορία ξεκινά από την Δανία, Σουηδία Φιλανδία, Νορβηγία, έχουν εκδώσει και ειδική χάρτα προς τους κριτές, προτρέποντάς τους να απορρίπτουν σκύλους για διάφορους λόγους. Ακόμα και γιατί έχουν υπερβολικά χαλαρό δέρμα ή πτυχώσεις ή έχουν τόσο υπερβολικό τρίχωμα που εμποδίζει την ελεύθερη κίνηση του σκύλου, π.χ. αμερικάνικο κόκερ...

Σε μερικά μεν πρότυπα φυλών έγιναν οι απαραίτητες αλλαγές, σε άλλα έγιναν μόνον οι δυνατόν λιγότερο αλλαγές με αποτέλεσμα να παραμένουν ακόμα σχετικά προβληματικά, όμως άλλα πρότυπα συμβαίνει να μην έχουν αλλάξει καθόλου και να παραμένουν πολύ προβληματικά.

Η FCI, μετά την προβολή από το BBC του "Pedigree dogs exposed", εξαναγκάστηκε να δημοσιεύσει στο newsletter της στις 31 Αυγούστου 2012 την εξής δήλωση:

"Μετά από το πρόγραμμα του BBC, "Pedigree Dogs Exposed" ο κυνοφιλικός κόσμος δεν θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και οι κυβερνήσεις θα θέτουν διαρκώς απαιτήσεις για τους εκτροφείς σκυλιών και τους Ομίλους.

Το καλύτερο πράγμα που μπορούν να κάνουν οι εκτροφείς είναι να πάρουν τις τύχες στα χέρια τους, και να βγουν με προτάσεις που θα βελτιώσουν την υγεία των σκύλων και θα φροντίζουν για το μέλλον του αναπαραγωγικού πληθυσμού. Το πρόγραμμα "Cavaliers for Life" είναι ένα καλό παράδειγμα μιας τέτοιας πρωτοβουλίας που ξεκίνησε από τους εκτροφείς από διάφορες χώρες".

Έχουμε λοιπόν μια παραδοχή από την FCI, ότι μέχρι την ημέρα δημοσίευσης του "Pedigree Dogs Exposed", κάτι δεν πήγαινε καλά. Ωστόσο χωρίς δραστικές λύσεις από μέρους της. Ο υπερτυπικός σκύλος είναι και παραμένει ο προβληματικός σκύλος.

Η ανάγκη βέβαια για την FCI, ήρθε όταν το BBC εξέθεσε την πραγματική κατάσταση... Μέχρι τότε η FCI ουδεμία προσπάθεια είχε κάνει να βάλει φρένο στους εκτροφείς...

Συνένοχοι όλοι λοιπόν και εμείς στο ίδιο έργο θεατές.

Εκτροφείς που εργάζονται για το κέρδος και μόνο, κυνολογικοί όμιλοι που υποκύπτουν στα συμφέροντα των μελών τους και μία FCI που απλά δίνει οδηγίες, αλλά είναι ανήμπορη να επιβάλλει ποιοτικότερη εκτροφή που δεν θα προσανατολίζεται στην εμπορευματοποίηση και στα υψηλά κέρδη αλλά στην καλύτερη υγεία και μακροημέρευση των σκύλων που γεννιούνται.

Απουσία ελέγχου δε όλων αυτών από τους περισσότερους κρατικούς φορείς - μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, έχει επιφέρει την αναπαραγωγή σκύλων και την τροποποίηση αυτών σύμφωνα με τα συμφέροντα του κάθε ομίλου παγκοσμίως...

Οι καθαρόαιμες φυλές χάθηκαν. Την θέση τους πήραν νέες, προβληματικές, ανεπτυγμένες σε κλειστό σύστημα αναπαραγωγής που βαφτίστηκαν καθαρόαιμες για εμπορικούς και μόνο σκοπούς. Η αλήθεια όμως είναι ότι ένα Αγγλικό bulldog σήμερα, θεωρείται καθαρόαιμο ενώ έχει μόνο το 10% ίδιο με το γονιδίωμα του προγονού του.

Τι έφταιξε αλήθεια; Από πια συμφέροντα φτάσαμε μέχρι εδώ; Εμείς οι φιλόζωοι γιατί τους αφήσαμε τόσα χρόνια να καταστρέφουν τους καθαρόαιμους σκύλους;

Στη φύση δεν θα υπήρχε ποτέ γερμανικός ποιμενικός σαν αυτόν που ξέρετε όλοι - αυτόν με τα προβληματικά πίσω πόδια (αριστερή φωτογραφία). Αντίθετα υπήρχε αυτός της δεξιάς φωτογραφίας. (που ευτυχώς διασώζεται μέχρι σήμερα από εκτροφές αστυνομικών σκύλων που όμως δεν αναγνωρίζεται πια από Ομίλους και Ομοσπονδίες...).

Παρακολουθήστε το ντοκιμαντέρ του BBC "Pedigree dogs exposed" και βγάλτε τα δικά σας συμπεράσματα!

*Ο Μάνθος Αρμπελιάς είναι συνεργάτης του www.zoosos.gr

Διαβάστε επίσης:

Καθαρόαιμοι σκύλοι και ασθένειες (βίντεο)

Παρ’ το για τη φάτσα όχι για τη ράτσα! (Βίντεο)