Του Κώστα Αλεξίου*
Μια φορά κι έναν καιρό – όχι πολύ παλιά, για την ακρίβεια μόλις πέρσι – ήταν τρία αγριογουρουνάκια: η Πέππα, η Σγουρομάλλα, με τις κυματοειδείς τρίχες στη ράχη της, και ο Γκούφυ. Τα γουρουνάκια αυτά ζούσαν στη νοτιοδυτική πλευρά των Γερανείων και σε κάποια τους εξόρμηση κατέβηκαν στο γυναικείο Μοναστήρι του Οσίου Παταπίου πάνω από το Λουτράκι Κορινθίας.
Αγριογούρουνα, αλεπούδες, σκυλιά. γάτες, πάπιες και κότες βρίσκουν εκεί φροντίδα, αγάπη φαγητό και προστασία από κάθε μορφή βίας...
Όταν λοιπόν έφτασαν εκεί έγινε κάτι μάλλον ασυνήθιστο για τα ελληνικά δεδομένα: Οι μοναχές όχι μόνο δεν έδιωξαν τα ζώα, αλλά τους προσέφεραν τροφή και νερό. Τα ζώα ένιωσαν άνετα υπό τη φροντίδα των γυναικών αυτών και έκαναν τη μονή καθημερινό τους προορισμό κατά τις βόλτες τους.
Πέρασαν μήνες και τα αδέρφια της Πέππας σταμάτησαν να έρχονται. Όχι όμως και η Πέππα. Η Πέππα δεν συνέχισε απλώς να επισκέπτεται το μοναστήρι, αλλά ένιωσε αρκετά ασφαλής εκεί και για να πάει να γεννήσει τα μωρά της.
Κάπου εδώ αφήνουμε την ανάλαφρη αφήγηση για να περάσουμε στα πραγματικά δεδομένα. Είναι αλήθεια ότι ιστορικά η παρουσία των ζώων δεν είναι κάτι ξένο στον μοναστικό βίο: Από τον Άγιο Γεράσιμο τον Ιορδανίτη που έζησε μαζί με ένα λιοντάρι μέχρι τον Άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ που μοιραζόταν το φαγητό του με αρκούδες και λύκους, η χριστιανική παράδοση ήταν ανέκαθεν φιλικά προσκείμενη στα ζώα.
Σήμερα, ωστόσο, και δυστυχώς, αυτή η σχέση φαίνεται να είναι κάτι μάλλον ξένο στην εκκλησιαστική ζωή της χώρας. Σε μια μακρά λίστα από την οποία ενδεικτικά μπορεί να αναφερθεί ο ξυλοδαρμός ενός σκύλου από τον επίτροπο της τοπικής εκκλησίας σε χωριό της Φωκίδας κατά τη διάρκεια λιτανείας και οι σφαγές ζώων στις θρησκευτικές πανηγύρεις σε όλη την επικράτεια κάθε χρόνο, η χριστιανική εκκλησία δείχνει να έχει πάρει απόσταση από την ευσέβεια προς τα ζώα.
Σε αντιδιαστολή με αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα, οι σπουδαίες γυναίκες της Μονής του Οσίου Παταπίου έχουν αποδείξει στην πράξη τι σημαίνει αγάπη για την υπόλοιπη πλάση και επιβεβαιώνουν τα λόγια των Γραφών ότι «ο δίκαιος και ενάρετος άνθρωπος πονεί και ενδιαφέρεται για τα ζώα» (Παρ. 12:10).
Στο μοναστήρι αυτή την εποχή πηγαινοέρχονται δύο οικογένειες αγριογούρουνων, καθώς πρόσφατα γέννησε και μια κόρη της Πέππας. Επίσης υπάρχουν περισσότερες από 20 γάτες υπό τη φροντίδα των μοναχών, μουλάρια, πάπιες και κότες τις οποίες δεν τις σκοτώνουν καθώς οι μοναχές δεν τρώνε σάρκες.
Η αδερφή Κασσιανή που έχει υπ’ ευθύνη της τον κήπο γνωρίζει κάθε κότα και κάθε πάπια ξεχωριστά – κάθε ζώο έχει την ιστορία του, με πιο συγκινητική ίσως αυτή της άφοβης Φουλίτσας, η οποία γεννήθηκε μέσα στο κελί της αδερφής.
Σε έναν περιφραγμένο χώρο στα βόρεια της μονής υπάρχει και μια πολύ φοβισμένη και κροτοφοβική σκυλίτσα, η Κανελίτσα, την οποία βρήκαν κάποια στιγμή παρατημένη και υποσιτισμένη λίγο έξω από το μοναστήρι. Όσον αφορά τη λειτουργία της Ανάστασης, αυτή γιορτάζεται παρουσία χαρμόσυνων επισκεπτών με την κρούση καμπανών για λίγα δευτερόλεπτα, χωρίς τα φονικά για τα ζώα πυροτεχνήματα.
Αξίζει ακόμα να αναφερθεί ότι η κα Γιώτα που βρίσκεται στην είσοδο του μοναστηριού και πουλάει παραδοσιακά προϊόντα, σαφώς ταυτισμένη με το πνεύμα των μοναχών, σε καθημερινή σχεδόν βάση ταΐζει τον Μαρουλή, έναν αλεπούδο που επισκέπτεται τη μονή, ο οποίος αρχικά την κοίταζε επιφυλακτικά από απόσταση και πλέον τρώει από τα χέρια της. Άλλες ώρες ο Μαρουλής θα κάνει τη βόλτα του μέσα στο μοναστήρι και θα πάει να φάει από την τροφή των γατών.
«Και οι κυνηγοί;» Εικάζω ότι πολλοί έχουν αυτή την απορία που είχα και εγώ. Όπως λέει η κα Γιώτα, φαίνεται πως παρόλο που γενικότερα σκοτώνουν ζώα τριγύρω, τα συγκεκριμένα δεν τα πειράζουν. Είτε από φόβο για την εικόνα τους, είτε από έναν ιδιόμορφο σεβασμό, το αποτέλεσμα είναι ότι η Μόνη του Οσίου Παταπίου προσφέρει σε αυτά τα πλάσματα μια άτυπη προστασία και εκτός των τειχών της.
Κλείνοντας πρέπει να πω ότι οι δυσκολίες του μοναστικού βίου δεν κατέστησαν δυνατή την αρχική ιδέα μιας συνέντευξης με τις μοναχές για τη σχέση τους με τα ζώα και το παρόν φωτορεπορτάζ προέκυψε ως έσχατη λύση. Όπως και να ’χει, πολύ δύσκολα θα ξεχάσω το βλέμμα της ηγουμένης γερόντισσας Χρυσοβαλάντης, όταν σε μια από τις πρώτες επισκέψεις μου στον χώρο τής μετέφερα την έκπληξή μου για το πόσο φιλικές είναι απέναντι στα ζώα, καθώς – είπα – αυτή η συμπεριφορά δεν είναι συνηθισμένη στον χώρο της εκκλησίας.
Εκείνη σήκωσε ελαφρά τους ώμους της, κάπως αυθόρμητα και μάλλον αμήχανα, και σε δεύτερο χρόνο μου απάντησε: «Και αυτά του Θεού δεν είναι όμως;» Πράγματι, και αυτά του Θεού είναι. Γι’ αυτό αξίζει ένα μεγάλο μπράβο σε αυτές τις γυναίκες που τιμάνε τον λόγο Του.
*Ο Κώστας Αλεξίου είναι συντονιστής των Εκδόσεων Κυαναυγή.
Βοηθήστε μας να συνεχίσουμε να σας ενημερώνουμε για όσα συμβαίνουν στα ζώα στην Ελλάδα ενισχύοντας το www.zoosos.gr
