Ένα δημοσίευμα της εφημερίδας «Ελευθερία» της Μεσσηνίας με τίτλο «Η ιστορία του Νησιώτικου Καρναβαλιού (4ο μέρος)» αποδεικνύει και μέσω της επιστήμης της λαογραφίας πόσο κάφροι είμαστε εμείς οι Έλληνες με τα αδέσποτα ζώα ή τα μη «χρήσιμα»! Στο ρεπορτάζ σχετικά με τα έθιμα του καρναβαλιού διαβάζουμε για το Κυνομαρτύριο. Για το πώς βασάνιζαν αδέσποτα σκυλιά κρεμώντας τα στην κρεμάλα, ώστε τα ουρλιαχτά τους να διώξουν το κακό.
Αξίζει τον κόπο να διαβάσετε αυτή τη μελέτη του δημοσιογράφου Ηλία Μπιτσάνη, η οποία έχει παραπομπές (βιβλιογραφία και πηγές) από τις οποίες συγκεντρώθηκαν τα στοιχεία, για να διαπιστώσετε και εσείς πόσο βαθιά ριζωμένη είναι στο λαό μας η ανυπαρξία της φιλοζωικής κουλτούρας.
Όχι μόνο τα ζώα κατατάσσονται στα χρήσιμα και μη για τον άνθρωπο αλλά χρησιμοποιούνται και ποικιλοτρόπως ανάλογα με τις συνηθισμένες τελετουργίες και τις δοξασίες στις οποίες πιστεύουν οι κάτοικοι κάποιας περιοχής στη συγκεκριμένη περίπτωση της Μεσσηνίας ή βασανίζονται απλά για να γελάσουν οι χωρικοί…
Το Κυνομαρτύριο
Διαβάζουμε στο www.eleftheriaonline.gr: «Αναζητώντας αναλογίες στον ελλαδικό χώρο διαπιστώνουμε ότι η κρεμάλα είναι σε ορισμένες περιπτώσεις το μέρος μιας δίκης. Όπως γράφει ο Γεώργιος Α. Μέγας (20), στην παρωδία του δικαστηρίου "φυγόδικος συλλαμβάνεται από το απόσπασμα και οδηγείται στο δικαστήριο. Κατηγορία, ότι σκότωσε το... γουρούνι του!
Το δικαστήριο ακούει την απολογία του και τον καταδικάζει σε θάνατο. Η κρεμάλα είναι έτοιμη, αλλά ξαφνικά φθάνει η βασιλική χάρη και ο κατάδικος σώζεται". Το δικαστήριο είναι από τα προσφιλή θέματα της αποκριάτικης παράδοσης στα Βαλκάνια, σε διάφορες παραλλαγές και με διαφορετικές τιμωρίες μεταξύ των οποίων και το κρέμασμα (21 ).
Όμως υπάρχει μια άλλη πολύ σημαντική πλευρά της κρεμάλας που έχει καθιερώσει την ονομασία της Καθαράς Δευτέρας σε "Σκυλοδευτέρα". Ας παρακολουθήσουμε τον Γεώργιο Α. Μέγα (22) που γράφει: "Αυτή η ονομασία της ημέρας προέρχεται από ανάρμοστο αστείο, στο οποίο θύματα γίνονται οι αδέσποτοι σκύλοι. Για να γελάσουν οι χωρικοί, κρεμούν το σκύλο από ένα σκοινί που το δένουν σε δύο στύλους και το περιστρέφουν με ένα στριφτάρι.
Όταν στη συνέχεια το σκοινί αφεθεί ελεύθερο, ξετυλίγεται με ορμή, παρασύροντας στην περιστροφική του κίνηση και το σκύλο που τελικά τινάζεται μακριά". Ο Μ. Γ. Σέργης (23) τονίζει ότι "τα ανοιξιάτικα νεοελληνικά δρώμενα, προδρομικές μορφές θεάτρου, όπως το κυνομαρτύριο, εντάσσονται στον ευρύτερο κύκλο των διαβατήριων τελετουργιών.
Τελούνταν σε μια διαβατήρια στιγμή του χρόνου, στο κομβικό σημείο της διάβασης από το χειμώνα στην άνοιξη, και ως τέτοια συνόδευαν τα "επικίνδυνα", τα μεταβατικά χρονικά σημεία από τον "κύκλο του χρόνου" […]. Ο ξυλοδαρμός στο λαϊκό πολιτισμό (και δη στα καρναβάλια) είναι μια ακόμη πράξη του σωματικού δράματος: ο δαρμένος (το σκυλί εδώ) γελοιοποιείται, εξευτελίζεται, σκοτώνεται, αλλά και εξαγνίζει ταυτοχρόνως το συλλογικό σώμα. Ο ξυλοδαρμός, δηλαδή, ανήκει στις αμφίσημες ενέργειες, είναι ταυτοχρόνως θανατηφόρος και αναζωογονητικός".
Η ιστορία του κυνομαρτυρίου θα ήταν περιττή αν δεν υπήρχαν δύο εντυπωσιακά στοιχεία σχετικά με την κρεμάλα στο Νησί. Ο Βάλτερ Πούχνερ (24) συνδέει το "σκυλομαρτύριο" με τοπική παράδοση του Νησιού καθώς αναφέρει ότι στο Μαγγανιακό "την Καθαρή Δευτέρα από τις 9 το πρωί τα παιδιά πιάνουν τους σκύλους του χωριού, τους δένουν και τους φέρνουν στην πλατεία του χωριού. Στα δυο πλατάνια της πλατείας έχουν περάσει ένα σκοινί, δένουν το σκύλο και τον ανεβάζουν ψηλά και αφήνουν το σκοινί και πέφτει κ.ο.κ. Αυτό διαρκεί περίπου 3 ώρες.
Το έθιμο προήλθε από τη Μεσσήνη και πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά εδώ και μερικά χρόνια". Και διαπιστώνει ότι "το βασανιστήριο των σκύλων γίνεται την περίοδο του καρναβαλιού και η κορύφωση του εθίμου προς το τέλος αυτής της περιόδου, και σχετίζεται με την ύπαρξη κυνοκέφαλων δαιμόνων και κατά πάσα πιθανότητα με τους "υλακτούντες" (που αλυχτούν) ακόλουθους της Εκάτης.
Η δευτερεύουσα λογική αιτιολογία σχετίζεται με την έλλειψη χρησιμότητας των αδέσποτων σκύλων, την τιμωρία της αγέλης σκύλων καθώς και έναν τρόπο προφύλαξης από τη λύσσα. Το διαπεραστικό και ανατριχιαστικό ουρλιαχτό των σκύλων πρέπει να γίνει κατανοητό, να εξηγηθεί ως σημαντικό προφυλακτικό (αποτροπή) διά του θορύβου, όσο το δυνατότερο, τόσο καλύτερα προφυλάσσει.
Η τεχνική της τραμπάλας/κρεμάλας των σκύλων φαίνεται ότι είναι η ίδια παντού. Ο θάνατος του ζώου δεν είναι απαραίτητος, πιο σημαντικό φαίνεται να είναι το τρομερό ουρλιαχτό που έχει ως συνέπεια το διώξιμο των δαιμόνων (και να μην ξεχνάμε ότι και οι καλικάντζαροι εμφανίζονται με τη μορφή σκύλου).
Η γεωγραφική εξάπλωση του εθίμου δεν φαίνεται να έχει κάποιο ιδιαίτερο ειδικό βάρος, αντιθέτως οι αναφορές είναι τόσο λίγες που δεν μας επιτρέπουν να χαρακτηρίσουμε το έθιμο πανελλαδικό.
Υπάρχει μια αντίφαση ανάμεσα στην τιμωρία και στο γεγονός ότι ο σκύλος είναι κατοικίδιο ζώο και μάλιστα φύλακας. Φαίνεται αταίριαστη μια τέτοια συμπεριφορά απέναντι σε αυτό το χρήσιμο ζώο και ακριβώς αυτή η "παράλογη" διαφορά στη συμπεριφορά μαρτυρά ότι το έθιμο έχει ένα επίπεδο ερμηνείας που δεν μπορεί να προσδιοριστεί με τη λογική".
Και ενώ αυτά γράφει ο Πούχνερ το 1977, υπάρχει μια άλλη ερμηνεία της κρεμάλας στο Νησί που έχει δημοσιευτεί το 1965 (25) και δεν έχει σχολιαστεί από τότε. Πρόκειται για ένα κείμενο με τα αρχικά Χ. Δ. Το οποίο αντιπαρατίθεται με την ταύτιση του εθίμου με το μύθο της γριάς Συκούς και θεωρεί ότι το έθιμο σχετίζεται με το κρέμασμα σκύλου επειδή έφαγε τα μακαρόνια του αφεντικού τις Αποκριές. Αποτελεί δηλαδή έναν συνδυασμό των εθίμων του σκυλοκρεμάσματος με το Μακαρονά.
Τα δύο στοιχεία που προαναφέρθηκαν, δείχνουν ότι η υπόθεση της κρεμάλας χωρεί διάφορες ερμηνείες και καθώς δεν υπάρχει η δυνατότητα διακρίβωσης της προέλευσης του εθίμου, το θέμα θα πρέπει να θεωρηθεί ανοιχτό στον προβληματισμό και την έρευνα για τους επόμενους που θα ασχοληθούν με το Νησιώτικο καρναβάλι.
Σε κάθε περίπτωση η κρεμάλα αποτελεί εμβληματικό στοιχείο του γιορτασμού της Καθαράς Δευτέρας στο Νησί και διακόπηκε μόνον σε πολεμικές περιόδους (26).
(15) Στράτου Ν. Κτεναβέα "Μεσσηνιακή Επετηρίς 1908"
(16) "Θάρρος" 22/2/1911
(17) Καθώς γράφει ο Γιάννης Καιροφύλας (ο. π. Σελ. 121-122) "το καθεστώς Μεταξά θέλησε να προσφέρει πολλά θεάματα και γι' αυτό προσπάθησε να δώσει μια νέα ώθηση στον αποκριάτικο εορτασμό […]. Οι άνθρωποι της δικτατορίας δεν άφηναν ούτε την ευκαιρία της Αποκριάς με τους μασκαράδες για να προβάλουν το έργο τους"
(18) Για το θέμα αυτό ο Γιάννης Καιροφύλας γράφει: (ο. π. Σελ. 154) "η Αποκριά στην περίοδο της Δικτατορίας έχασε ακόμη περισσότερο την παλιά της φυσιογνωμία παρά τις προσπάθειες των τότε δημοτικών αρχόντων να οργανώσουν έναν "μεγαλοπρεπή" Καρνάβαλο, εκμεταλλευόμενοι κατά κάποιο τρόπο και τη γιορτή της Αποκριάς για προπαγανδιστικούς λόγους".
(19) "Σημαία" 27/2/1928
(20) Γιάννης Πολυχρονόπουλος "Μεσσηνιακά" 2003 (Σελ. 97)
(21) Βάλτερ Πούχνερ (ο. π. σελ 115 - 116)
(22) Γεώργιος Α. Μέγας (ο. π. Σελ. 118)
(23) Μ. Γ. Σέργης "Θυσίες σκύλων στην αρχαία και νεότερη Ελλάδα: από τη θυσιαστική πράξη στο θέαμα". Από χειρόγραφο που μου παραχώρησε πριν από 3 χρόνια με τη μεσολάβηση του εξαιρετικού φίλου και διαπρεπούς λαογράφου καθηγητή Μιχάλη Μερακλή.
(24) W. Puchner Brauchtumserscheinungen in griechischen jahreslauf. Osterreichisches Museum fur Volksunde, Wien 1977 (Σελ. 153) - Τη μετάφραση του αποσπάσματος έκανε η Σικελία Κωνσταντακοπούλου
(25) "Θάρρος" 8/31965
(26) "Σημαία" 9/2/1920 - "Σημαία" 17/2/1950».
Διαβάστε επίσης:
Κρέμασμα σκυλιών τις απόκριες πραγματοποιούνταν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας
Έκαιγαν ζωντανά σε φούρνο τα αδέσποτα της Αθήνας λίγο μετά το 1897
Δημοτικό τραγούδι: «Θα σου ρίξω φόλα στο σκυλάκι σου» (ηχητικό)
Νάξος: Ανεβάζουν τα γαϊδούρια στις ταράτσες επειδή το επιβάλλει το έθιμο! (Βίντεο)
Βοηθήστε μας να συνεχίσουμε να σας ενημερώνουμε για όσα συμβαίνουν στα ζώα στην Ελλάδα ενισχύοντας το www.zoosos.gr
Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.
TA ZOAKIA EINAI ANYPERASPISTA KALO EINAI NA TIMOROUNTE ME 4-5 XRONAKIA FYLAKH H BASANISTES TOUS
Αφήστε τα παλιά και δείτε τα καινούρια κι ως εκ τούτου επείγοντα.
Φημολογείται ότι στη Λέσβο, διότι αυτόπτης μάρτυρας για καλή μου τύχη δεν υπήρξα,τα τελευταία χρόνια κάποιοι νοσηρότατοι εγκέφαλοι αποφάσισαν να αναβιώσουν παλιό έθιμο, όπου ταύρος σύρεται από δω κι από κει εν μέσω πλήθους και στο τέλος σφάζεται live. Όλο αυτό ως τουριστική ατραξιόν. Δυστυχώς δεν ξέρω σε ποιο ακριβώς μέρος της Λέσβου, αλλά φαντάζομαι ότι φιλόζωοι από κει μπορούν να μάθουν.
Από κει κι έπειτα ο στόχος μας πρέπει να είναι η άμεση παύση αυτού του ψυχαγωγικού είδους των χωριατών, εθιμολάγνων ψυχανώμαλων και η τιμωρία τους όπως ο νόμος ορίζει.
"Ελληνικά έθιμα"
Στους "απολίτιστους" και "χαζούς" αμερικάνους όπως τους αποκαλούν μερικοί "έξυπνοι" και 'πολιτισμένοι" Ελληνάρες, υπάρχει αστυνομία ζώων που φροντίζει με όποιον τρόπο μπορεί για την διάσωση και ευημερία των αδέσποτων ζώων περιθάλπτοντας τα, και δίνοντάς τα για υιοθεσία.
Επίσης πάρα πολλές φορές έχουμε δει να κλείνει αυτοκινητόδρομος ταχείας κυκλοφορίας για να βγάλουν κάποιο ζωάκι που έχει εισέλθει εκεί κατά λαθος και να μήν το χτυπήσουν....
Στην "πολιτισμένη" μας χώρα, εξυμνούμε έθιμα όπως το παραπάνω που περιλαμβάνει το βασανισμό ενός αθώου ζώου που το μοναδικό λάθος που έκανε ήταν να γεννηθεί σε αυτό το σκατομέρος...
Επίσης το Πάσχα, σφάζουν στο γόνατο χιλίαδες μωρά κατσίκια και πρόβατα, ΕΠΕΙΔΗ ΕΤΣΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΘΙΜΟ...και όλα αυτά με τις ευλογίες της "φιλευσπλαχνης" θρησκείας της "ΑΓΑΠΗΣ!!!!!!!!!!!!", της ελληνικής Εκκλησίας...
Πρώτα το αίμα ρέει ποτάμι, αλλά το βράδυ όλοι ευλαβικά να ανάψουμε ένα κεράκι στην εκκλησία σαν "καλοί χριστιανοί"
Οχι αγαπητοί μου φίλοι, σας χαρίζω τον πολιτισμό και τα έθιμα αυτά..Προτιμώ να είμαι "απολίτιστος, χαζός, και Αμερικανάκι............"
Υπερβολές.Σιγά μην αγαπούν τα ζώα οι γιάνκηδες.Μόνο τα κατοικίδια προσέχουν.Τα υπόλοιπα αδέσποτα,τις αλεπού δες και τα ρακούν,τα σκοτώνουν με τον χειρότερο τρόπο,να μην αναφέρω το τι κάνουν στους λύκους και στις αρκούδες .Αφού εκεί επιτρέπονται οι παγίδες και το κυνήγι αγριόγατας.Βάρβαροι και αυτοί.Για την ακρίβεια,όλοι οι λαοί είναι βάρβαροι απέναντι στα ζώα.
Βαλκανια βαρβαρα εθιμα.
Δηλαδη μας λετε οτι ολο αυτο το πολυμερες αρθρο εγινε μονο και μονο για να δυσφημισει το χωριο σας στα πλαισια καποιου σαμποταζ, απο καποιο αλλο χωριο για να σας αποκλεισει απο τον τουρισμο;
Δεν παιρνουν μερος τετοια περιστατικα στον τοπο σας; Αν οχι δεν καταλαβαινω γιατι καποιος να σκεφτει μια τοσο αποκρουστικη ιστορια.. Πραγματικα θα ηθελα εφοσον παιρνετε οικειοθελως τον λογο υπερασπισης να μας μιλησετε με επιχειρηματα... ;
Μήνυμα που μας ήρθε μέσω Facebook:
Όσον αφορά το άρθρο για το έθιμο στην πόλη Μεσσήνη με το κρέμασμα των ζώων, θα ήθελα να σας ενημερώσω πως είναι απλά ένα μέρος από μια αναζήτηση που κάνει ο αρθογράφος για την ιστορία του καρναβαλιού...το άρθρο συνεχίζεται με 5ο κ 6ο μέρος όπου και αναφέρει τι συμβαίνει στην πόλη σήμερα:
"Εκτοτε, 130 χρόνια τώρα, εξακολουθεί στο Νησί, στο ίδιο σημείο όπου κρέμασαν τη γριά, ένα έθιμο που δεν έλλειψε καμμιά χρονιά από τότε. Κάθε Καθαρή Δευτέρα στήνουν μια κρεμάλα και κρεμούν απ’ τις αμασχάλες τους διαβάτες. Οι παριστάνοντες τους δήμιους ρωτάνε τον κρεμασμένο:
«Πόσο κρασί κερνάς, να σε ξεκρεμάσουμε». Και ανάμεσα στα γέλια και στην οινοποσία, επαναλαμβάνονται τα κεράσματα και τα κρεμάσματα.."
http://www.eleftheriaonline.gr/politismos/synentefkseis-parousiaseis/item/23061-nisiotiko-karnavali-5m
http://www.eleftheriaonline.gr/politismos/synentefkseis-parousiaseis/item/23070-nisiotiko-karnavali-6
είμαστε και εμείς σοκαρισμένοι με αυτά που ακούγονται πλέον για την πόλη μας, αποτελεί μεγάλη δυσφήμιση εν όψη μαλιστα του καρναβαλιού!
απλα θεωρώ πως θα ήταν καλό να λυθεί αυτή η παρεξήγηση και να ηρεμίσει και ο κόσμος που θεωρεί πως εν ετει 2013 θα υπήρχε μια ολόκληρη πόλη που θα βασάνιζε αδέσποτα ζώα στο όνομα της καλοπέρασης ή της δεισιδαιμονίας!