Ε.Ε.: Νέα δράση για την προστασία της βιοποικιλότητας από τα ζημιογόνα χωροκατακτητικά είδη

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σήμερα νέα νομοθεσία για την πρόληψη και διαχείριση των ταχέως αυξανόμενων απειλών από τα χωροκατακτητικά είδη. Σήμερα υπάρχουν στην Ευρώπη περισσότερα από 12.000 είδη ξένα προς το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζουν. Το 15% περίπου των ειδών αυτών είναι χωροκατακτητικά και ο αριθμός τους αυξάνεται ταχέως.

Στόχος της πρότασης είναι να αντιμετωπίσει τα αυξανόμενα προβλήματα που προκαλούνται από αυτά τα χωροκατακτητικά ξένα είδη, όπως:

Οικονομικά προβλήματα: Τα χωροκατακτητικά ξένα είδη προκαλούν κάθε χρόνο στην Ευρώπη ζημίες τουλάχιστον 12 δισ. ευρώ: απειλές για την υγεία του ανθρώπου (π.χ. η γιγάντια σφήκα και το κουνούπι τίγρης που μπορεί να έχουν θανατηφόρες συνέπειες), ζημιές σε υποδομές (π.χ. ζημιές σε κτίρια από το ζιζάνιο πολύγονο) και απώλειες γεωργικής παραγωγής (π.χ. βλαβερές συνέπειες για τις καλλιέργειες από τον μυοκάστορα).

Οικολογικά προβλήματα: Τα χωροκατακτητικά ξένα είδη μπορούν να βλάψουν σοβαρά τα οικοσυστήματα και να προκαλέσουν την εξαφάνιση ειδών αναγκαίων για τη διατήρηση της ισορροπίας του φυσικού μας περιβάλλοντος. Η αγριοκερασιά, για παράδειγμα, μπορεί να προκαλέσει σοβαρή διαταραχή των δασικών οικοσυστημάτων, ενώ οι γκρίζοι σκίουροι ανταγωνίζονται και εκτοπίζουν τους ερυθρούς. Τα ξένα χωροκατακτητικά είδη αποτελούν, μετά την απώλεια ενδιαιτημάτων, τη δεύτερη μεγαλύτερη αιτία απώλειας βιοποικιλότητας στον κόσμο.

Προβλήματα πολιτικής: Πολλά κράτη μέλη είναι ήδη υποχρεωμένα να διαθέτουν σημαντικούς πόρους για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, αλλά οι προσπάθειές τους δεν μπορούν να αποδώσουν αν περιορίζονται σε εθνικό επίπεδο. Η εκστρατεία εξάλειψης του ζιζάνιου ηράκλειου στο Βέλγιο, δεν θα έχει για παράδειγμα αποτέλεσμα αν το είδος αυτό επανεισβάλει από τη Γαλλία.

Ο επίτροπος Περιβάλλοντος Γιάνεζ Ποτότσνικ δήλωσε σχετικά: «Η καταπολέμηση των χωροκατακτητικών ξένων ειδών αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα ενός τομέα στον οποίο η Ευρώπη είναι αποτελεσματικότερη όταν αναλαμβάνει από κοινού δράση. Η νομοθεσία που προτείνουμε θα συμβάλει στην προστασία της βιοποικιλότητας και θα μας δώσει τη δυνατότητα να επικεντρωθούμε στις σοβαρότερες απειλές.

Με τον τρόπο αυτό θα βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των εθνικών μέτρων και θα επιτευχθούν αποτελέσματα με τον οικονομικά αποδοτικότερο τρόπο. Προσβλέπω στη συνεργασία με τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να θέσουμε σε εφαρμογή αυτήν τη νομοθεσία και να εντείνουμε τις προσπάθειές μας ώστε να αντιμετωπίσουμε το σοβαρό αυτό πρόβλημα σε ολόκληρη την Ευρώπη».

Η πρόταση επικεντρώνεται σε έναν κατάλογο χωροκατακτητικών ξένων ειδών ενωσιακού ενδιαφέροντος, ο οποίος θα καταρτιστεί σε συνεργασία με τα κράτη μέλη βάσει εκτιμήσεων κινδύνου και επιστημονικών αποδεικτικών στοιχείων. Επιλεγμένα είδη θα απαγορευθούν από την Ε.Ε., πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα είναι δυνατή η εισαγωγή, η αγορά, η χρήση, η διάθεση και η πώλησή τους. Κατά τη μεταβατική περίοδο, θα ληφθούν ειδικά μέτρα για την αντιμετώπιση θεμάτων που θα προκύψουν ενδεχομένως για τους εμπόρους, τους παραγωγούς/εκτροφείς ή τους ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς.

Η πρόταση προβλέπει τρία είδη παρέμβασης

Πρόληψη: Τα κράτη μέλη θα πραγματοποιούν ελέγχους για να αποτρέπουν την εκούσια εισαγωγή επικίνδυνων ειδών. Ωστόσο, πολλά είδη εισάγονται στην Ε.Ε. τυχαία, ως προσμίξεις εμπορευμάτων ή παγιδευμένα σε εμπορευματοκιβώτια. Τα κράτη μέλη πρέπει να αναλαμβάνουν δράση για να εντοπίζουν τους τρόπους εισόδου αυτών των ειδών και να λαμβάνουν διορθωτικά μέτρα.

Έγκαιρη προειδοποίηση και ταχεία απόκριση: Κάθε κράτος μέλος που διαπιστώνει την παρουσία τέτοιων ειδών ενωσιακού ενδιαφέροντος πρέπει να λαμβάνει άμεσα μέτρα για την εξάλειψή τους.

Διαχείριση εγκατεστημένων χωροκατακτητικών ξένων ειδών: Εάν είδη ενωσιακού ενδιαφέροντος είναι ήδη ευρέως εξαπλωμένα, τα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν μέτρα για την ελαχιστοποίηση της ζημίας που μπορούν αυτά να προκαλέσουν.

Η πρόταση ενθαρρύνει τη στροφή προς μια εναρμονισμένη και πιο προληπτική προσέγγιση και συμβάλλει στην αύξηση της αποτελεσματικότητας, τη μείωση των ζημιών καθώς και στον περιορισμό του κόστους των σχετικών μέτρων.

Επόμενα βήματα

Ο προτεινόμενος κανονισμός πρόκειται τώρα να εξεταστεί από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο. Τα κράτη μέλη θα συμμετάσχουν πλήρως στην κατάρτιση του καταλόγου και μπορούν να προτείνουν είδη για καταχώριση. Το καθεστώς θα συμπληρωθεί από μηχανισμό πληροφοριακής υποστήριξης: το Ευρωπαϊκό Πληροφοριακό Δίκτυο για τα Ξένα Είδη (http://easin.jrc.ec.europa.eu/).

Ιστορικό

Καθώς αυξάνεται ο όγκος και η έκταση των εμπορικών συναλλαγών και των ταξιδιών, περισσότερα είδη μετακινούνται ανά την υφήλιο και περισσότερα ξένα είδη αναμένεται να εισβάλουν στην Ευρώπη.

Ο κανονισμός για την πρόληψη και τη διαχείριση των χωροκατακτητικών ξένων ειδών βασίζεται στον οδικό χάρτη της Ε.Ε. για την αποδοτική χρήση των πόρων και τη στρατηγική της για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2020.

Περισσότερες πληροφορίες: http://ec.europa.eu/environment/nature/invasivealien/index_en.htm