O Ρίτσαρντ Μάρτιν ήταν ένας εκ των ιδρυτών της Βασιλικής Εταιρίας για την Αποτροπή Ασπλαχνίας προς τα Ζώα (RSPCA)

Του Κώστα Αλεξίου*

Σαν σήμερα πέθανε ο Ρίτσαρντ Μάρτιν (1754-1834), γνωστός και ως Humanity Dick, και πριν κάνει κάποιος σαχλούς συνειρμούς, να επισημάνω ότι το Ντικ είναι υποκοριστικό του Ρίτσαρντ. Ο Μάρτιν ήταν ένας ζάπλουτος Ιρλανδός πολιτικός, που είχε στην κατοχή του περί τα 800.000 στρέμματα στην περιοχή της Κονεμάρα. Στο κάστρο του ο νόμος δεν τον άγγιζε - μια φορά είχε κυνηγήσει έναν δικαστικό επιμελητή έξω από το κτήμα του με όπλο - και εκτός από ιδιαίτερα περήφανος, ήταν και αρκετά θερμόαιμος.

Στο κοινοβούλιο αρχικά τον αντιμετώπιζαν ως τον τρελό του χωριού αλλά αφού μια - δυο φορές διέκοψαν την ομιλία του με χάχανα κι εκείνος κατέβηκε από το βήμα οργισμένος για να βρει ποιος γέλασε, άρχισαν να τον παίρνουν πιο σοβαρά.

Στο δεύτερο μισό της ζωής του ο Μάρτιν έκανε μια περίεργη στροφή για τα δεδομένα των κύκλων του και άρχισε να ασχολείται ενεργά με την υπεράσπιση των ζώων. Ήταν ένας από τους ιδρυτές της Βασιλικής Εταιρίας για την Αποτροπή Ασπλαχνίας προς τα Ζώα (RSPCA), πέρασε τον νόμο για την κακομεταχείριση των αλόγων, τον νόμο για την κακομεταχείριση των βοοειδών που πήρε και το όνομά του (Martin Act), και ασχολήθηκε πολύ με τις κυνομαχίες και το bear-baiting (μια φριχτή μορφή διασκέδασης, κατά την οποία μια αρκούδα δενόταν κάπου με ένα λουρί και τα σκυλιά ορμούσαν και την κατασπάραζαν).

O Μάρτιν δεν ήταν μισάνθρωπος αλλά, σύμφωνα με έναν βιογράφο του, για εκείνον «η ζωή ενός ανθρώπου μετράει λιγότερο από τη ζωή ενός γάιδαρου ή ενός αλόγου», μια και οι άνθρωποι «μπορούν να φροντίσουν τον εαυτό τους», κι έτσι έδινε προτεραιότητα στα δεινά των ζώων έναντι των δεινών των ανθρώπων.

Λέγεται, επίσης, πως η τότε αντικυνηγετική του ρητορική θα ήταν ικανή να σοκάρει ακόμα και τους σημερινούς φανατικούς πολέμιους του κυνηγιού. Ενδεικτικό της περίπτωσης του Μάρτιν είναι ότι κάπου κοντά στο κάστρο του υπήρχε μια λίμνη που είχε ένα μικρό νησάκι με μια καλύβα, και όποιος από το προσωπικό του «συλλαμβανόταν» να κακοποιεί κάποιο από τα ζώα του κτήματος, φυλακιζόταν για λίγες μέρες στο νησί.

Ο Μάρτιν είχε να περηφανεύεται πως επέζησε από δύο ναυάγια και από περισσότερες από 100 μονομαχίες με όπλα και σπαθιά, που άφησαν πάμπολλα ανεξίτηλα σημάδια στο κορμί του. Ένας λόγος να τον καμαρώνουμε εμείς σήμερα, είναι πως πολλές από εκείνες τις μονομαχίες έγιναν με αφορμή τα ζώα.

Σήμερα ως μεγαλύτερο κατόρθωμα του Μάρτιν θεωρείται η μονομαχία του με τον λεγόμενο «Fighting Fitzgerald, διάσημο κακοποιό στοιχείο της εποχής, που ψαχνόταν όλη την ώρα για καυγάδες και σκότωσε τον σκύλο ενός κοντινού φίλου του Μάρτιν. Και οι δύο άντρες έφυγαν ζωντανοί από τη μονομαχία, ο Μάρτιν με μια ακόμα σφαίρα στο σώμα του και ο Φιτζγκέραλντ με δύο.

Το 1932 η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας των Ζώων, στο «εγχειρίδιον προς χρήσιν των διδασκάλων» με τίτλο «Ανθρωπιστική Μόρφωση», έκανε μνεία στην πρόταση του νόμου του Μάρτιν, ο οποίος, όπως ανέφερα στην αρχή, όταν αντιμετώπισε τον χλευασμό του βουλευτικού σώματος «έβγαλε το σακάκι του και το επέταξεν εις το έδαφος. Ανεσκούμωσε τας μανίκας του υποκαμίσου του και επρότεινε τον γρόνθον του λέγων εν μέσω της σιγής την οποίαν εδημιούργησε το πρωτοφανές διάβημά του: "Ο πρώτος έντιμος βουλευτής, ο οποίος θα γελάση, θα αισθανθεί αυθωρεί τον γρόνθον μου ισχυρότατα επί της κεφαλής του" και περιέφερε το βλέμμα του δια να ιδή ποιος εγέλα».

Όπως κατέληγε και το σχετικό κείμενο του εγχειριδίου, πολλοί προτιμούν να αντιμετωπίσουν τα πυροβόλα του εχθρού παρά τις ειρωνείες των φίλων τους. Ο Μάρτιν όμως ήταν ένας άνθρωπος που δεν δίσταζε να αντιμετωπίσει τους πάντες και τα πάντα, και γι' αυτό αξίζει να τον θυμόμαστε. Κι αν ο Μάρτιν τότε πάλευε μόνος του για όλα αυτά, εμείς σήμερα οφείλουμε να θέσουμε τον πήχη πολύ ψηλότερα.

*Ο Κώστας Αλεξίου είναι μεταφραστής και συντονιστής των Εκδόσεων Κυαναυγή.

Διαβάστε επίσης:

Λουίζ Μισέλ: Μια αναρχική επαναστάτρια που μίλησε και για τα δικαιώματα των ζώων πριν από 150 χρόνια

Τι ισχύει & τι υποστηρίζουν οι θρησκόληπτοι υπερασπιστές της τελετουργικής σφαγής - βασανισμού ζώων

Τα βασανιστήρια που υπέστη ένα σκυλί πειραματόζωο έγιναν διήγημα που κυκλοφορεί στα Ελληνικά από τις εκδόσεις Κυαναυγή

Ο Bernard δεν άκουσε τις κραυγές πόνου δεκάδων χιλιάδων σκύλων που βασάνισε με κάθε δυνατό τρόπο

Ποδήλατα, άλογα, αντισημιτισμός και χορτοφαγία

Η φωνή του Σκούμπι Ντου και οι μάχες που έδωσε ως βίγκαν

Για τη Ρόζα Μηνακούλη δύο χρόνια μετά τον θάνατο της

Ο Εμμανουήλ Ροΐδης και ο φιλόζωος εαυτός του

Τι ξέρεις για τον Μπάμπι; Το αντικυνηγετικό μυθιστόρημα που έκαψαν οι Ναζί