Του Ιωσήφ Μποτετζάγια*
Οι υπερασπιστές των δικαιωμάτων των ζώων συχνά κατηγορούνται ότι ενδιαφέρονται περισσότερο για τον πόνο των ζώων παρά για τον πόνο των ανθρώπων. Και αυτοί που τους κατηγορούν είναι συνήθως αυτοί που δεν ενδιαφέρονται για τον πόνο κανενός - ανθρώπου ή ζώου.
«Η Διπλή Φύση του Bergh» μια γελοιογραφία που απεικονίζει τον (διπρόσωπο) Henry Bergh να αγαπά τα ζώα και να βασανίζει τους ανθρώπους.
Θύμα αυτής της νοοτροπίας ήταν και ο Αμερικανός Henry Bergh, γόνος μιας πλούσιας ναυπηγικής οικογένειας, ο οποίος ανέπτυξε το φιλοζωικό του ενδιαφέρον τον καιρό που υπηρετούσε ως πρέσβης στην Τσαρική Ρωσία, και ο οποίος – με την επιστροφή του τις Η.Π.Α. – το 1866 ίδρυσε την Αμερικανική Εταιρεία για την Πρόληψη της Βαναυσότητας στα Ζώα.
O Bergh δεν ήταν ιδιαίτερα συμπαθής στις περισσότερες αμερικανικές εφημερίδες. Του είχαν ήδη προσάψει το προσωνύμιο «ο Ανακατωσούρας Bergh» – εξαιτίας της τάσης του να επεμβαίνει ο ίδιος, επιτόπου, και συνεχώς όπου διαπίστωνε κακοποίηση ζώου – ενώ γελοιογραφίες τον απεικόνιζαν να δακρύζει με το μαρτύριο των ζώων αλλά να μένει ασυγκίνητος στις ικεσίες των ανθρώπων.
«ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΑ ΖΩΑ - Ποια είναι τα κτήνη;» (χαρακτικό του Alfred Rudolph Waud για το Αμερικανικό περιοδικό Harpers’ Weekly, 1867).
Το 1874, o Bergh δέχθηκε μια ασυνήθιστη επίσκεψη στο γραφείο του. Η επισκέπτης του ήταν μια εθελόντρια από την τοπική φιλανθρωπική οργάνωση των Μεθοδιστών, η Etta Wheeler. H Wheeler δεν ήρθε να μιλήσει στον Bergh για κακοποίηση ζώου αλλά για κακοποίηση παιδιού. Η περίπτωση αφορούσε ένα ορφανό εννιάχρονο κοριτσάκι, την Mary Ellen, το οποίο η θετή οικογένεια που υποτίθεται ότι το είχε υπό την προστασία της το παραμελούσε και το κακοποιούσε συστηματικά – όπως αντελήφθησαν οι γείτονες που ειδοποίησαν εν τέλει την Wheeler.
Αφού η Wheeler διαπίστωσε και η ίδια την κακοποίηση του παιδιού, απευθύνθηκε παντού – στην αστυνομία, στις υπηρεσίες πρόνοιας, στο δήμο, σε φιλανθρωπικές οργανώσεις – χωρίς αποτέλεσμα: «πώς να παρέμβουμε στο πώς μεγαλώνει ένας (θετός) γονιός το παιδί του;» – ήταν η μόνιμη επωδός. Και τότε της ήρθε μια φαεινή ιδέα: να επισκεφθεί τον Henry Bergh και να ζητήσει τη βοήθειά του.
Ο Bergh αποφάσισε να δράσει. Αφού εξασφάλισε μαρτυρίες και προσέλαβε και έναν ιδιωτικό αστυνομικό να ερευνήσει το θέμα, ο Bergh έβαλε έναν έγκριτο δικηγόρο, τον Elbridge Gerry, να φέρει το θέμα ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Νέας Υόρκης. Όπως περιέγραψε στις αναμνήσεις του ένας από τους παρευρισκόμενους στην αίθουσα του δικαστηρίου στις 10 Απριλίου 1874, ο δημοσιογράφος Jacob Riis, «Είδα να φέρνουν ένα παιδί, να το μεταφέρουν σε μια κουβέρτα αλόγου, στη θέα του οποίου άνδρες άρχισαν να κλαίνε με αναφιλητά. Είδα να το αφήνουν στα πόδια του δικαστή, ο οποίος γύρισε το βλέμμα αλλού. Και μέσα στη σιωπή αυτής της δικαστικής αίθουσας άκουσα να υψώνεται μια φωνή, η οποία ζητούσε για αυτό το παιδί την προστασία που του είχαν αρνηθεί οι άνθρωποι, [που ζητούσε αυτή την προστασία] στο όνομα του άστεγου αδέσποτου σκυλιού των δρόμων. Και άκουσα ξανά την ιστορία της μικρής Mary Ellen…».
H Marry Ellen με εμφανή τα σημάδια της κακοποίησης στο κορμί της.
“Το παιδί είναι ένα ζώο”, είπε η ανδρική φωνή [του Henry Bergh]. “Και αν δεν μπορεί να βρει δικαιοσύνη ως ανθρώπινο ον, τότε τουλάχιστον θα έχει τα δικαιώματα του αδέσποτου σκυλιού του δρόμου: δεν θα είναι θύμα κακομεταχείρισης”.
Και καθώς κοίταζα, ήξερα ότι βρισκόμουν εκεί όπου γραφόταν το πρώτο κεφάλαιο των δικαιωμάτων των παιδιών στη βάση όσων είχαν προβλεφθεί για τα σκυλιά» κλείνει την εξιστόρηση των αναμνήσεών του ο Riis.
Το ταλαιπωρημένο κορμάκι και η συγκλονιστική κατάθεση της Mary Ellen οδήγησαν στην καταδίκη της θετής μητέρας της, ενώ τη φροντίδα της μικρής ανέλαβε η οικογένεια της Etta Wheeler, της εθελόντριας που δεν αγνόησε το δράμα ενός μικρού παιδιού και έπεισε τον «Ανακατωσούρα Bergh» να αναστατώσει τις κοινωνικές συμβάσεις της Νέας Υόρκης για μια ακόμη φορά.
Στις 15 Δεκεμβρίου 1874, μερικούς μήνες μετά την υπόθεση της Mary Ellen, ο Henry Bergh, ο δικηγόρος της υπόθεσης, Elbridge Gerry, μαζί με τον John Wright ίδρυσαν την Εταιρία για την Πρόληψη της Βαναυσότητας στα Παιδιά, μιας από τις πρώτες σχετικές οργανώσεις στις ΗΠΑ. Η προστασία των αδύναμων και των βασανισμένων δεν κάνει διακρίσεις ανάμεσα σε δίποδα και τετράποδα ζώα.
*Ο Ιωσήφ Μποτετζάγιας είναι αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, πρόεδρος του Συλλόγου Μέριμνας Απροστάτευτων Ζώων «ΚΙΒΩΤΟΣ Μυτιλήνης» και συνεργάτης του www.zoosos.gr. Tο απόσπασμα αποτελεί μέρος της έρευνας του για το υπό έκδοση βιβλίο του από τις εκδόσεις «Αλεξάνδρεια».
Διαβάστε επίσης:
Λουίζ Μισέλ: Μια αναρχική επαναστάτρια που μίλησε και για τα δικαιώματα των ζώων πριν από 150 χρόνια
Ο Bernard δεν άκουσε τις κραυγές πόνου δεκάδων χιλιάδων σκύλων που βασάνισε με κάθε δυνατό τρόπο
Βοηθήστε μας να συνεχίσουμε να σας ενημερώνουμε για όσα συμβαίνουν στα ζώα στην Ελλάδα ενισχύοντας το www.zoosos.gr
