Σοβαρή η μόλυνση στο έδαφος απ’ τον μόλυβδο στα σφαιρίδια, στα σκάγια κυνηγών

Ένα από τα προβλήματα του κυνηγιού είναι η ρύπανση του εδάφους από τον μόλυβδο, επισημαίνει το «Save Wild» το πρώτο δίκτυο οργανώσεων στην Ελλάδα με στόχο την προστασία της άγριας ζωής από το κυνήγι και από άλλες ανθρωπογενείς απειλές.

«Για να κατανοήσουμε καλύτερα το πρόβλημα πρέπει να δούμε πως συμπεριφέρεται ο μόλυβδος στο έδαφος και στα ιζήματα.

Ο προορισμός του μολύβδου στο έδαφος ερευνήθηκε κυρίως σε αντιστοιχία με σφαιρίδια σκοποβολής, περιοχές εξόρυξης όπου εξορύσσονται ορυκτά που περιέχουν μόλυβδο, χωματερές και οδικές αρτηρίες. Ανεξάρτητα από την πηγή διασποράς, όταν βρίσκεται στο έδαφος, ο μεταλλικός μόλυβδος τείνει να συμπεριφέρεται με παρόμοιο τρόπο, κάτω από τις ίδιες περιβαλλοντικές συνθήκες.

Μελέτες που έγιναν σε διάφορες περιβαλλοντικές πραγματικότητες δείχνουν πώς τα σφαιρίδια στα πεδία βολής τείνουν να πέφτουν πίσω στο έδαφος σε απόσταση 25-200 μ. από τις θέσεις βολής, με μέγιστες συγκεντρώσεις γύρω 80-150 μ. συσσωρεύονται στο έδαφος στα πρώτα 5 cm βάθους και σε κάθε περίπτωση όχι περισσότερο από 10-15 cm (Rooney et al., 1999; Vyas et al., 2000; Craig et al., 2002).

Όταν εκτοξεύονται σφαίρες και σφαιρίδια, τρίβονται στην κάννη του όπλου και προσκρούουν στο έδαφος. Αυτό προκαλεί γδαρσίματα που οδηγούν στο σχηματισμό μιας λεπτής σκόνης μολύβδου που μεταβάλλεται γρήγορα και μετατρέπεται σε αντιδραστικές ενώσεις.

Ο μόλυβδος σε ιοντική μορφή που υπάρχει στο έδαφος μπορεί να απορροφηθεί από τα φυτά και τους οργανισμούς που ζουν στο έδαφος. με αυτόν τον τρόπο εισέρχεται στην τροφική αλυσίδα και μπορεί να ανέβει σε υψηλότερα τροφικά επίπεδα, σε σημείο να επηρεάζει τον άνθρωπο.

Μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στη Φινλανδία έχουν δείξει ότι η μόλυνση μπορεί να εμποδίσει τις διαδικασίες αποσύνθεσης της οργανικής ύλης και το σχηματισμό θρεπτικών ουσιών. Αυτό φαίνεται να συνδέεται με το γεγονός ότι ολόκληρες ομάδες οργανισμών (όπως τα βακτήρια και ορισμένα ασπόνδυλα) υφίστανται αρνητικές επιπτώσεις, τόσο πολύ που δεν είναι πλέον σε θέση να εκτελούν τις οικολογικές τους λειτουργίες (Rantalainen et al., 2006).

Ο χρόνος που απαιτείται για να διαλυθεί όλος ο μόλυβδος σε μια βολή ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό σε σχέση με τις χημικές συνθήκες του εδάφους και μπορεί να διαρκέσει από 30 έως 300 χρόνια. Η αποσάθρωση συμβαίνει πιο γρήγορα παρουσία οξυγόνου και με υψηλή οξύτητα (Lin et al., 1995· Scheuhammer and Norris, 1996· Cao et al., 2003· Vantelon et al., 2005).

Ως αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας οξείδωσης, η ποσότητα ανόργανου μολύβδου που μπορεί να κινητοποιηθεί στο έδαφος τείνει να αυξάνεται σε περιοχές όπου η πυροδότηση είναι συχνή με την πάροδο των ετών.

Τα σφαιρίδια που εκτοξεύονται στους υγροτόπους πέφτουν στον πυθμένα των υδάτινων σωμάτων και εναποτίθενται στο επιφανειακό στρώμα των ιζημάτων.

Εδώ η μοίρα του μολύβδου εξαρτάται από τα ρεύματα, τις παραμέτρους του νερού (θερμοκρασία, pH, κ.λπ.) και τα χαρακτηριστικά του υποστρώματος. Με την παρουσία σπάνιας καθίζησης και συμπαγών υποστρωμάτων, ο μόλυβδος παραμένει στην επιφάνεια, ενώ σε λασπώδεις βυθούς τείνει να φτάσει σε μεγαλύτερο βάθος με την πάροδο του χρόνου. Αυτές οι διαφορετικές μέθοδοι καθίζησης επηρεάζουν τους επακόλουθους χημικούς μετασχηματισμούς που συμβαίνουν στην επιφάνεια του μετάλλου: γενικά, τα σφαιρίδια σε μεγαλύτερα βάθη έρχονται λιγότερο σε επαφή με νερό και οξυγόνο και υφίστανται ευκολότερα διεργασίες αναγωγής.

Το βάθος στο υπόστρωμα επηρεάζει επίσης την πιθανότητα τα σφαιρίδια να καταποθούν από υδρόβια πτηνά. Εκτιμάται ότι μόνο εκείνα που υπάρχουν στα πρώτα 5 cm μπορούν να προσεγγιστούν από τα πουλιά (Mateo et al., 1997; Bianchi et al., 2011).

Σε υγρές περιοχές, οι μεταβολές του μολύβδου έχουν μελετηθεί λιγότερο από ό,τι σε χερσαία περιβάλλοντα, ωστόσο μπορεί να υποτεθεί ότι ακόμη και σε αυτά τα πλαίσια με την πάροδο του χρόνου, απελευθερώνονται διαλυτές μορφές, οι οποίες μπορούν να απορροφηθούν από τους ζωντανούς οργανισμούς. Προς υποστήριξη αυτής της υπόθεσης, τα αποτελέσματα ορισμένων ερευνών υπογραμμίζουν τη μόλυνση σε διαφορετικές ομάδες οργανισμών εντός υδάτινων σωμάτων που χαρακτηρίζονται από υψηλές συγκεντρώσεις κυνηγετικών σφαιριδίων.

Μόλις γίνει βιοδιαθέσιμος, ο μόλυβδος μπορεί να απορροφήθει από μια μεγάλη ποικιλία υδρόβιων οργανισμών – από τα φύκια μέχρι τα ανώτερα φυτά, από τα ασπόνδυλα μέχρι τα ψάρια – εισερχόμενος έτσι στην τροφική αλυσίδα (Eisler, 1988).

Μεταφρασμένο από το Ιταλικό Report: Il piombo nelle munizioni da caccia: problematiche e possibili soluzioni».

Διαβάστε επίσης:

Υπερψηφίστηκε η κατάργηση της χρήσης μολύβδινων σκαγιών στους υγρότοπους της Ε.Ε.