Του Ιωσήφ Μποτετζάγια*
Υπάρχουν αρκετά αρχαιολογικά στοιχεία τα οποία επιβεβαιώνουν ότι στους προϊστορικούς χρόνους τα σκυλιά καταναλώνονταν ως τροφή, ενώ ακόμη και στην κλασσική αρχαιότητα η κατανάλωση σκυλίσιου κρέατος για «ιατρικούς» λόγους δεν ήταν άγνωστη. Ακόμη και ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της Ιατρικής, το συνιστούσε σε ορισμένες περιπτώσεις – αν και αυτοί οι οποίοι είχαν τις περισσότερες – και ομολογουμένως ευφάνταστες – προτάσεις για την θεραπευτική χρήση των σκυλιών ήταν οι Μάγοι της Περσίας. Έτσι, για τη θεραπεία της επιληψίας κατάλληλη ήταν η κατανάλωση κουταβιών, που θηλάζουν μαγειρεμένων σε κρασί και μύρο (αλλά αφού έχουμε αφαιρέσει το κεφάλι και τα πόδια των ζώων), ενώ ο πονόδοντος θεραπεύεται από τη στάχτη των καμένων κεφαλιών λυσσασμένων σκυλιών – από τα οποία κεφάλια έχει αφαιρεθεί όλη η σάρκα – αν βέβαια πιστέψουμε όσα τους καταλογίζει ο Ρωμαίος συγγραφέας Πλίνιος.
H Βαβυλονιακή θεά, Gula, προστάτιδα της υγείας, με το σκυλί - σύμβολό της ξαπλωμένο στα πόδια της.
Οι αρχαίοι, όμως, είχαν πολύ λιγότερη ανοχή για όσους έτρωγαν σκυλιά απλά για τη γευστική απόλαυση, όχι μόνο επειδή ήταν ένα αγαπημένο κατοικίδιο είδος αλλά κυρίως για θρησκευτικούς λόγους. Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι, στην Αίγυπτο της ρωμαϊκής περιόδου, οι κάτοικοι της Κυνόπολης, μάλλον αναμενόμενα, προσβλήθηκαν σφόδρα και ενεπλάκησαν σε εμφύλιο πόλεμο με τους κατοίκους της Οξυρύγχου επειδή οι τελευταίοι σκότωσαν και έφαγαν ένα σκύλο – αν και πρέπει να σημειωθεί ότι αυτό το έκαναν επειδή οι Κυνοπολίτες είχαν πρώτοι τη φαεινή ιδέα να φάνε ένα ιερό ζώο των δεύτερων, το ψάρι – Οξύρυγχο. Αντίστοιχα, o σατράπης της Βακτρίας, Υστάσπης, ο πατέρας του βασιλιά Δαρείου Ι που έμελλε να εισβάλει στην Ελλάδα, έστειλε διάταγμα στους Καρχηδόνιους ζητώντας τους, μεταξύ άλλων, να σταματήσουν να τρώνε σκυλιά – καθώς ο σκύλος ήταν ιερό ζώο για τους αρχαίους Πέρσες.
Μούμια σκυλιού από την Αρχαία Αίγυπτο, ενδεικτικό της θρησκευτικής διάστασης που απέδιδαν οι Αιγύπτιοι στα σκυλιά τους.
Και είναι ακριβώς αυτές οι θρησκευτικές/πολιτισμικές πεποιθήσεις, και συγκεκριμένα η απέχθεια για την κατανάλωση του σκυλίσιου κρέατος από τις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες (Ιουδαϊσμός, Χριστιανισμός και Ισλάμ), που σταδιακά περιόρισε σημαντικά – ή και εξαφάνισε – την συγκεκριμένη πρακτική από τις κοιτίδες της στην Αφρική και στην Άπω Ανατολή, όταν οι ιθαγενείς πληθυσμοί ήρθαν αντιμέτωποι με τις αποικιοκρατικές δυνάμεις και τα πολιτισμικά τους πρότυπα συμπεριφοράς και διατροφής.
Χάρη στις περιγραφές των Ευρωπαίων εξερευνητών γνωρίζουμε για τις περισσότερες περιπτώσεις κυνοφαγίας στον υπόλοιπο κόσμο κατά τους νεότερους χρόνους. Έτσι, σύμφωνα με τους Ισπανούς χρονικογράφους, οι Αζτέκοι του Μεξικού εξέτρεφαν μια ράτσα σκυλιών, τα άτριχα Xolo, ως κατοικίδια αλλά και για τροφή, και στις εμπορικές γιορτές τους ήταν συνηθισμένο να σερβίρεται το κρέας του σκυλιού μαζί με το κρέας της γαλοπούλας (το άλλο εξημερωμένο ζώο που έτρωγαν).
Ένας σημερινό Xolo, των σκυλιών που οι Αζτέκοι εξέτρεφαν ως κατοικίδια αλλά και ως τροφή.
Οι ιθαγενείς της Χαβάης και της Ταϊτής έτρωγαν σκυλιά, και μάλιστα οι τελευταίοι πρόσφεραν σκυλίσιο κρέας στον Άγγλο ναύαρχο και εξερευνητή Τόμας Κουκ όταν αυτός επισκέφθηκε το νησί το 1796. Ο Κουκ και οι άνδρες του δεν αρνήθηκαν την προσφορά, καθώς – όπως σημειώνει ο ίδιος στο ημερολόγιο του – τα συγκεκριμένα σκυλιά έμοιαζαν με τα πρόβατα της Αγγλίας, αφού «τρέφονταν αποκλειστικά με φυτά που τα δικά μας σκυλιά [στην Αγγλία] δεν θα έτρωγαν ούτε τα μισά».
Παρότι o Cook δικαιολογεί τις νέες γαστριμαργικές του εμπειρίες στη βάση της χορτοφαγίας των συγκεκριμένων σκυλιών – και ίσως κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία καθώς το φρέσκο κρέας σπάνιζε πάνω στο πλοίο – ένας άλλος σπουδαίος εξερευνητής δεν είχε ανάγκη τέτοιες εκλογικεύσεις. Ο Νορβηγός κατακτητής του Νότιου Πόλου, Roald Αμούσδεν, περιγράφοντας το ταξίδι του σημειώνει είναι καλύτερο να χρησιμοποιείς σκυλιά για να σέρνουν τα έλκηθρα παρά πόνυ καθώς υπάρχει το προφανές πλεονέκτημα ότι ένα σκυλί μπορεί να τραφεί με άλλο σκυλί.
Μπορείς να μειώσεις τον αριθμό της αγέλης λίγο - λίγο, σφάζοντας τα πιο αδύναμα σκυλιά και ταΐζοντάς τα σε αυτά που έχεις αποφασίσει να κρατήσεις. Έτσι θα έχουν φρέσκο κρέας. [...] Τα σκυλιά μας τρέφονταν με σκυλίσιο και αποξηραμένο κρέας σε όλη τη διαδρομή και αυτό τα βοήθησε να κάνουν μια εξαιρετική δουλειά. Και αν θέλαμε κι εμείς λίγο φρέσκο κρέας, το μόνο που είχαμε να κάνουμε ήταν να κόψουμε ένα νόστιμο φιλετάκι. Και η γεύση τους μας έμοιαζε τόσο καλή όσο του καλύτερου μοσχαριού.
Η Νορβηγική αποστολή, μαζί με όσα σκυλιά δεν είχαν φαγωθεί ακόμα, στον Νότιο Πόλο (1911).
Για τους περισσότερους Ευρωπαίους, βέβαια, και μόνο η ιδέα να φάνε σκυλίσιο κρέας ήταν και είναι αποκρουστική, αν και τέτοια περιστατικά δεν είναι άγνωστα σε συνθήκες απόλυτης υστέρησης, όπως σε πολέμους ή λιμούς, αλλά όχι μόνο – όπως αποδεικνύεται από την κάτωθι φωτογραφία.
Ένα πανό διαφημίζει την προσεχή λειτουργία του «Μεγάλου Κρεοπωλείου Σκυλίσιου Κρέατος», το πρώτο στο Παρίσι (1910).
Σήμερα ένα τέτοιο κρεοπωλείο στο Παρίσι – ή σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή πόλη – θα ήταν αδιανόητο. Όμως αυτό συμβαίνει ακόμα, στην Κίνα, στο Βιετνάμ και στην Κορέα – χώρες όπου η βρώση σκυλίσιου κρέατος είναι νόμιμη, όπως στο διαβόητο «φεστιβάλ» κατανάλωσης σκυλίσιου κρέατος στο Yulin της Κίνας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, κάθε έτος 24 εκατομμύρια σκυλιά καταναλώνονται ως τροφή από τους ανθρώπους παγκοσμίως.
Πλανόδιος πωλητής σκυλιών που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση στην Κίνα (2016).
*Ο Ιωσήφ Μποτετζάγιας είναι αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, πρόεδρος του Συλλόγου Μέριμνας Απροστάτευτων Ζώων «ΚΙΒΩΤΟΣ Μυτιλήνης» και συνεργάτης του www.zoosos.gr. Tο απόσπασμα αποτελεί μέρος της έρευνας του για το υπό έκδοση βιβλίο του από τις εκδόσεις «Αλεξάνδρεια».
Διαβάστε επίσης:
Η προστασία των αδύναμων & των βασανισμένων δεν κάνει διακρίσεις ανάμεσα σε δίποδα & τετράποδα ζώα
Ο Bernard δεν άκουσε τις κραυγές πόνου δεκάδων χιλιάδων σκύλων που βασάνισε με κάθε δυνατό τρόπο
Βοηθήστε μας να συνεχίσουμε να σας ενημερώνουμε για όσα συμβαίνουν στα ζώα στην Ελλάδα ενισχύοντας το www.zoosos.gr
