Ζώα και Εκλογές

Του Κώστα Αλεξίου*

Η τελευταία τετραετία στην Ελλάδα αποτέλεσε, μεταξύ άλλων, μεγάλο μάθημα για τη σχέση κινημάτων-φορέων και πολιτικής. Είδαμε, για παράδειγμα, το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο για ακόμα μια φορά να μοιράζει συγχωροχάρτια σε δήθεν μετανοημένους ακροδεξιούς/φασίστες υπουργούς της Νέας Δημοκρατίας. Είδαμε πως όταν οι ευρωβουλευτές της Ν.Δ. καταψήφιζαν έκθεση για το δικαίωμα στην άμβλωση, για κάποιες φεμινίστριες εκείνη τη μέρα ήταν απλά Πέμπτη.

Είδαμε φιλελεύθερους να μην ενοχλούνται από την αύξηση της στρατιωτικής θητείας και να κλείνουν τα μάτια ανερυθρίαστα στις αυταρχικές και δολοφονικές πρακτικές της κυβέρνησης (βλ. Ινδαρέ, Νέα Σμύρνη, ξεγύμνωμα κρατούμενων κοριτσιών στη Θεσσαλονίκη, δολοφονία Β. Μάγγου στον Βόλο κ.τ.λ. κ.τ.λ. κ.τ.λ.). Αντίστοιχα είδαμε πολλούς φιλόζωους να αφήνουν ασχολίαστη την επιστροφή των αλόγων στον ελληνικό στρατό, τη νομιμοποίηση της γερακοθηρίας και τις επιδοτήσεις στον κλάδο της γούνας από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.

Τι σημαίνουν τα παραπάνω; Σημαίνουν, εν ολίγοις, ότι όσον αφορά τη συμμετοχή του κόσμου στην πολιτική το πρώτο και κύριο στοιχείο είναι τα ταξικά χαρακτηριστικά του – τα υπόλοιπα στοιχεία έρχονται δεύτερα, εάν λαμβάνονται καθόλου υπόψη. Αυτό με τη σειρά του συνεπάγεται ότι τα κινηματικά προτάγματα είναι καταδικασμένα να γίνονται αντιληπτά ως μέρος της λεγόμενης οριζόντιας πολιτικής.

Εδώ όμως υπάρχει μια ουσιώδης διαφορά του κινήματος των δικαιωμάτων των ζώων από τα υπόλοιπα προαναφερθέντα (στα οποία περιλαμβάνω και το φιλοζωικό): Όλα αυτά τα κινήματα έχουν πετύχει τον στόχο τους σε θεσμικό επίπεδο είτε απόλυτα είτε σχεδόν απόλυτα. (Το κίνημα της γυναικείας χειραφέτησης, για παράδειγμα, έχει καταφέρει να θεωρούνται οι γυναίκες ίσες με τους άντρες απέναντι στον νομό. Εάν ο σεξισμός συνεχίζει να υφίσταται, τα αίτια πρέπει να αναζητηθούν αλλού.)

Το κίνημα των δικαιωμάτων των ζώων όμως δεν το έχει καταφέρει αυτό ακόμα: Τα ζώα συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενα, ιδιοκτησία και πρώτη ύλη που μπορεί να χρησιμοποιείται στην παραγωγική διαδικασία. Για να πάψει να συμβαίνει αυτό, για να καταφέρουμε τη θεσμική κάλυψη των ζητημάτων που αφορούν την καταπίεση των ζώων, είναι απαραίτητο να λειτουργήσουμε εστιασμένα, μονοθεματικά και να συμπεριφερθούμε σαν το συγκεκριμένο ζήτημα να είναι μέγιστης σημασίας για εμάς. Για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά σε εκλογικό επίπεδο, τις προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο τις καλύπτει το ΜέΡΑ25.

Το ΜέΡΑ25 είναι ένα κόμμα που στο καταστατικό του υπάρχει σαφής τοποθέτηση για κατάργηση του κυνηγιού και της εκτροφής γουνοφόρων ζώων, και έχει υποστηρίξει αυτές του τις θέσεις δημοσίως. Πιο συγκεκριμένα, ο Κλέων Γρηγοριάδης σε ουκ ολίγες περιπτώσεις έχει τοποθετηθεί υπέρ και σαφώς των δικαιωμάτων των ζώων με λόγο αιχμηρό και απόλυτο – έχει κάνει λόγο μέσα στη Βουλή για όνειδος του κυνηγιού και έχει μιλήσει με μένος εναντίον των δολοφόνων των ζώων.

Ο Κρίτων Αρσένης καλεί διαρκώς τον κόσμο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να του στείλει ερωτήσεις να τις μεταφέρει στη Βουλή και πράγματι το κάνει: για τις παράνομες παραστάσεις με δελφίνια που στήνει η φυλακή του Αττικού Πάρκου, για τις διώξεις και τα πρόστιμα σε φιλόζωους, για τη σφαγή ζώων χωρίς αναισθησία, για την έλλειψη προγραμματισμού εγκατάλειψης της γουνοπαραγωγής κ.ά.

Ας σημειωθεί επίσης ότι η Ηρώ Διώτη που προσχώρησε πρόσφατα στο ΜέΡΑ ήταν μια εκ των ελαχίστων βουλευτών του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. προ δεκαετίας που ήταν πάντα πρόθυμη να κάνει ερωτήσεις στη Βουλή που αφορούν τα ζώα (όπως και είχε κάνει για το νομοσχέδιο που ενέτασσε τα γουνοφόρα ζώα στην κτηνοτροφία, για τα εξαφανισμένα αδέσποτα της Κορίνθου κ.τ.λ.).

Επιπλέον πρέπει να τονιστεί ότι το ΜέΡΑ25 δεν υπόσχεται κάτι, δεν έχει να αποδείξει κάτι και οι θέσεις του απέναντι στα ζώα εξαρτώνται από κάποιον μελλοντικό συσχετισμό. Πρόκειται για ένα κόμμα που έχει ήδη δοκιμαστεί στα βουλευτικά έδρανα και τέσσερα χρόνια τώρα οι εκπρόσωποι του έχουν αποδείξει πολλάκις με τις τοποθετήσεις τους ότι λαμβάνουν σοβαρά υπόψη το ζήτημα των ζώων.

Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία εάν λάβουμε υπόψη το παράδειγμα του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., ο οποίος προ δεκαετίας είχε στις τάξεις του μια Θεματική Ομάδα για τα Δικαιώματα των Ζώων, την οποία αρχικά άφησε έκθετη και στη συνέχεια (όταν πήρε την εξουσία) τη διέλυσε με συνοπτικές διαδικασίες για να συμπορευτούν μαζί του οι κάθε λογής κακοποιητές και δολοφόνοι ζώων.

Από την άλλη, όλα τα μεγάλα κόμματα έχουν χαρακτηριστικά εχθρικές θέσεις απέναντι στα ζώα και δεν αξίζουν καμία υποστήριξη από κόσμο που νοιάζεται για τα αυτά. Όσον αφορά τα μικρά (μη εκλέξιμα) κόμματα, αφενός κανένα δεν έχει εκφράσει κάποια ουσιαστική θέση υπέρ των ζώων, αφετέρου, για λόγους που αφορούν το εκλογικό σύστημα, το μόνο που κάνει στην πράξη η ψήφος σε αυτά είναι να ενισχύει πιθανή αυτοδυναμία του πρώτου κόμματος (στην προκειμένη το μόρφωμα της Νέας Δημοκρατίας). Σε κάθε περίπτωση, οι θέσεις του ΜέΡΑ25 αυτή τη στιγμή είναι μακράν οι πιο υποστηρικτικές απέναντι στα ζώα από κάθε άλλο κόμμα.

Για να καταλήξω: Σήμερα τα ζώα έχουν εκπροσώπηση στην ελληνική Βουλή. Όχι μία τυπική εκπροσώπηση, αλλά κατά πάσα πιθανότητα την καλύτερη δυνατή θα μπορούσαν να έχουν αυτή τη στιγμή. Εάν αύριο ένα άλλο κόμμα κάνει τα ίδια με αυτά που έχει κάνει το ΜέΡΑ, ευχαρίστως να εξετάσουμε το ενδεχόμενο να το υποστηρίξουμε. Μέχρι τότε, θεωρώ ότι έχουμε υποχρέωση να εκφράσουμε ανοιχτά και μαζικά την υποστήριξή μας στο ΜέΡΑ25.

Μπορεί σήμερα να ζούμε το παράδοξο φαινόμενο να υπάρχει εκπροσώπηση του κινήματος στη Βουλή όταν ουσιαστικά δεν υφίσταται κίνημα υπέρ των ζώων, αυτό είναι δικό μας πρόβλημα όμως και όχι του ΜέΡΑ. Η παρουσία του συγκεκριμένου κόμματος στη Βουλή σήμερα είναι δώρο για τα ζώα και θα είναι τραγική απώλεια να μη συνεχιστεί αυτή η παρουσία.

*Ο Κώστας Αλεξίου είναι μεταφραστής και συντονιστής των Εκδόσεων Κυαναυγή.